Geld, boeren en luie meisjes

De Amerikaanse superbelegger Warren Buffett is een man om van te houden. Hij staat altijd klaar met wijze raad.

Een jaar of tien geleden was hij in Nebraska gastspreker op een congres over financiële opvoeding. Ten overstaan van een grote schare jongeren deed hij de richtlijnen uit de doeken die hij, naar zijn eigen zeggen, al zijn leven lang met vrucht volgde: ‘Koop niets dat je niet kunt betalen, mijd krediet tegen absurde rentes, spaar liever dan dat je schulden maakt.’

‘Leef niet op te grote voet’ – ziehier Buffetts consigne. Een soortgelijk geluid kwam minder lang geleden van ChristenUnie-fractievoorzitter Arie Slob. In een interview in de Volkskrant van 3 september zei hij:

‘Ik roep mensen op niet meer uit te geven dan ze hebben. Niet boven hun stand te leven, kritisch te kijken naar hun uitgavenpatroon, ook naar wat ze in de toekomst kunnen spenderen, en de tering naar de nering te zetten, zoals ook de overheid moet doen.’

Financiële manieren
Bedoelde Arie Slob nu te zeggen dat geld niet meer moet rollen? Nee, nadrukkelijk niet. ‘De apostelen moeten wandelen’; geld moet worden uitgegeven – dat vindt ook Slob. Maar je moet het volgens hem wel met beleid laten rollen. Met andere woorden:· je moet er verstandig mee omgaan.

Zeg je van mensen dat zij verstandig omgaan met geld, dan heb je het over een bepaalde gedragsstijl, over bepaalde manieren van financieel handelen, die onlosmakelijk verbonden zijn met bepaalde manieren van financieel denken. Mensen die verstandig met geld omgaan zijn gematigd assertief en toekomstgericht. Bij hen is geen sprake van financiële laksheid, maar juist van financiële voortvarendheid. Die weer wel in bedwang wordt gehouden door financiële bedachtzaamheid.

Zulke mensen zijn, anders gezegd, beheerst, behoedzaam, en in balans. Ze doen niets impulsief, handelen altijd op basis van kennis van de situatie en doen ook moeite die kennis te vergaren. Zulke vrouwen en mannen, jongens en meiden beredeneren en berekenen hun winstkansen. Ten slotte vertrouwen ze er ook op dat anderen bij economische transacties hun beloftes nakomen.

Olympisch limiet
Deze gedragsstijl is het ideaal, de norm, de olympische limiet. Massa’s mensen halen die niet. Verstandig geldgebruik is geen zeldzaamheid, akkoord. Maar naar onverstandige manieren van financieel denken en doen is het ook niet lang zoeken.

Dit alles stelde ik jaren geleden al eens aan de orde toen ik in het Geldmuseum Ewoud Sanders interviewde over zijn boek Voor een dubbeltje op de eerste rang. 1001 spreekwoorden en zegswijzen over Nederlands geld. Daarbij citeerde ik twee regels uit een gedicht van Pieter Langendyk:

’t Geld maakt edellui van boeren,
En van luie meisjes hoeren.*

Met deze poëzie kreeg ik de lachers op mijn hand. Maar met verstandig geldgebruik had ze niets te maken. Want iedereen weet dat boeren beter boer kunnen blijven en luie meisjes lui.

* Het gedicht staat in de door Gerrit Komrij samengestelde bundel Het geld dat spant de Kroon. 250 jaar pecuniaire poëzie (Van Lanschot, 1987)

Reageren