Samen op weg naar een duurzame kledingindustrie

Slechts één procent van alle kleding die we afdanken belandt in inzamelbakken. Terwijl inzamelen een hele belangrijke stap is naar een duurzame kledingindustrie. Dat kan beter, vinden ze bij FACILE, een samenwerkingsverband dat in 2019 van start ging. 

September 2019. Wat onwennig zit ik weer in de schoolbanken, in een lokaal van de Hogeschool Utrecht. Daar ben ik op uitnodiging van Marja Exalto, hoofddocent procesinnovatie. Zij is het die nu blijmoedig de bijeenkomst opent met de woorden: ‘We gaan de modeketen circulair maken.’ 

We gaan de modeketen circulair maken

‘Het zal niet makkelijk zijn’, laat Exalto daar meteen op volgen. ‘Toch hebben we als naam van ons megaproject FACILE gekozen.’ In het Frans betekent dat ‘makkelijk’, ‘eenvoudig’. 

Het twintigtal deelnemers aan deze kennismakingsbijeenkomst is een bont gezelschap. Mensen uit hoger onderwijs, kledinginzamelaars en textielfabrikanten. Allemaal hebben ze zo hun eigen problemen. Een inkoper van het ministerie van Defensie verzucht: ‘In 2025 moeten alle uniformen circulair worden ingekocht. Een gigantische opgave.’ Zijn buurman, een producent van circulaire werkkleding, heeft een ander probleem: ‘Het ontbreekt ons aan circulaire grondstoffen.’ 

De producent van gerecyclede vezels op zijn beurt krijgt een veel te lage prijs voor zijn product. En de inzamelaar van textiel kampt weer met huishoudelijk afval dat in zijn containers wordt gedumpt. Zo raakt een deel van het ingezamelde textiel onbruikbaar. 

Cijfermatige kennis zit ook aan tafel. Een bevlogen jongeman rekent voor dat een spijkerbroek gemiddeld ruim dertig euro te weinig kost. Die dertig euro zouden moeten gaan naar een fair loon voor makers. En naar het herstellen van de schade die ontstaat door de productie van de broeken. In de katoenteelt wordt namelijk veel gif gebruikt en in het verfproces veel chemicaliën. Die verdwijnen nu allemaal in het milieu. 

Optimisten

Als je geen optimist was, zou je er moedeloos van worden. Gelukkig zitten er onverbeterlijke optimisten aan tafel. Nanko Boerma van het lectorenplatform Logitimo weet zeker dat logistiek een belangrijke rol kan spelen bij het circulair maken van de textielketen: ‘De logistiek heeft zich lang beziggehouden met het vervoeren van goederen van A naar B. Het is nu hoog tijd om de logistiek in te zetten om processen zo snel mogelijk circulair te maken. De kledingketen leent zich hier prima voor.’ De logistiek kan bijvoorbeeld helpen om de herkomst van verschillende vezels in een kledingstuk te analyseren. Dat is weer belangrijk voor de manier waarop je het recyclet, en de vezelkringloop weer kunt sluiten. 

Vraag en aanbod

Zijn collega-optimist Exalto vult aan: ‘We gaan in een tienjarig traject alle krachten bundelen om een circulaire textielketen te realiseren. We hebben behoefte aan best practices. We gaan verbindingen leggen. Je ziet al meteen in dit gezelschap hoe belangrijk vraag en aanbod is. De inkoper van Defensie zorgt voor vraag naar gerecyclede vezel. Zo kan de innovatieve producent van die vezel een betere prijs bedingen.’

Exalto gaat studenten van de HvA aan het werk zetten om te inventariseren om hoeveel recyclebare textiel het gaat in de hele textielketen, en waar de knelpunten zitten. 

Het optimisme van de sprekers werkt aanstekelijk. Een opgave, het circulair maken van de modeketen? Zeker. Maar onmogelijk is het niet. Ik voel me vereerd met de rol van Genoeg in dit megaproject. Wij gaan regelmatig verslag doen van de vorderingen en consumenten nog bewuster maken van de rol die zij kunnen spelen bij het circulair maken van de keten. Zodat verspilling, milieuschade en sociale uitbuiting tot het verleden gaan behoren.

Op weg naar een duurzame kledingindustrie: verslag van de vorderingen

De eerste resultaten van de studenten zijn intussen binnen. Ze hebben de inzameling van gebruikt textiel in Nederland onder de loep genomen. Hoe die wereld in elkaar zit, waar de knelpunten zitten en hoe je die zou kunnen oplossen, lees je hier.

Samenwerkingsverband FACILE

We hebben in Nederland gemiddeld 140 kledingstukken per persoon en kopen er elk jaar 46 nieuwe bij. Daarmee zijn we bescheidener in onze aankopen dan bijvoorbeeld Duitsers en Britten. Maar als de rijke landen dit tempo volhouden, zijn er binnen tien jaar te weinig nieuwe vezelgrondstoffen om nieuwe kleren te maken. Alle reden dus, vindt het nieuwe samenwerkingsverband tussen hogescholen en bedrijfsleven FACILE, om de Nederlandse textielketen te helpen circulair te worden. De naam is een afkorting van Fashion Circular by Logistics Excellence. Binnen twee jaar wil FACILE met concepten komen voor een rendabeler en effectiever inzameling. Een verslag van de resultaten van de eerste onderzoeken staat op de volgende pagina's.

Momenteel beslaat de markt voor tweedehands kleding slechts één procent van alle kledingaankopen die we jaarlijks doen. Dat becijferden studenten die in het kader van FACILE onderzoek deden. Als inzamelen en selecteren succesvol plaatsvinden, kan 99 procent van de ingezamelde afgedankte kleding in Nederland hergebruikt worden voor de Nederlandse markt. De kleding kan in het tweedehandscircuit verkocht worden of gebruikt worden bij de productie van nieuwe kleding.