Hoe meer miljonairs hoe beter

In Frankrijk, aldus Bayrou, is succes meer dan aan de vraag of je geld hebt gekoppeld aan de vraag of je iemand bent: ‘Geld kan in Frankrijk geen werkelijke waarde zijn. In de Franse nationale traditie is een groot geleerde, een filosoof, meer waard dan een miljardair.’

Het vermoeden dringt zich op dat Bayrou geen bewonderaar is van de Amerikaanse adviesboekenschrijver Robert T. Kiyosaki. Kiyosaki is de auteur van Rich dad, poor dad, dat ook in Nederland een onverbiddelijke bestseller werd.

Hoe word je rijk?

Kiyosaki’s uitgangspunten zijn volmaakt Amerikaans: iedereen kan rijk worden en iedereen heeft daar recht op. Hoe word je rijk? Kiyosaki: door het geheim van de rijken te volgen.

Dat komt neer op twee dingen:

1. Je moet niet werken voor geld; werken voor geld – dat doen die dommerds uit de lagere- en middenklasse, terwijl rijke mensen geld voor hén laten werken. Kortom: zorg voor beleggingsinkomsten.

2. Op die manier profiteer je ervan dat de overheid het inkomen waarvoor jij hard werkt hoger belast dan het inkomen waarvoor je geld hard werkt. Rijke mensen betalen een minimum aan belasting. Te veel belasting betalen is weer typisch iets voor de dommen, de mensen uit de lagere- en middenklasse.

Woekerverbod

Ach, die Kiyosaki… Ik verkeer weleens in het gezelschap van fans van hem. Om die te pesten mag ik dan graag een uitspraak van de Nederlandse econoom Jan Pen aanhalen:

‘Ik erger me niet aan zichzelf verrijkende bankiers, integendeel: hoe meer miljonairs, hoe beter; op voorwaarde dat ze zeventig procent belasting betalen.’

En om de Kiyosaki-fans helemaal in de gordijnen te jagen, doet het me vervolgens altijd veel genoegen uit te weiden over het rente- of woekerverbod dat van kracht was in de christelijke wereld van de Middeleeuwen. Ik kom dan te spreken over Thomas van Aquino. Deze wijsgeer en theoloog beweerde het volgende:

‘Hard werken past bij de aard van de mens. Zo heeft God het bepaald. De woekeraar, die in plaats van te werken voor zijn brood, uit geld meer geld maakt, keert zich tegen wat God met hem voorheeft.’

Taboe

Dat Aquino-citaat ontleen ik aan een krantenartikel van de Engelse literator Tim Parks. Parks probeerde het woekerverbod bij de christenen nog wat inzichtelijker te maken:

‘Het draaide om dat harde werken. Dat bepaalde de maatschappelijke positie van de middeleeuwer in een onveranderlijke hiërarchie. De rente bracht daarin verandering. Door de rente was het geld geen eenvoudige, stabiele aangelegenheid meer. In de loop van de tijd vermenigvuldigde het zich. Je kon geld lenen, een zaak beginnen en van maatschappelijke positie veranderen. Je kon ook failliet gaan. Ineens vervaagden alle grenzen.’

Sociaal stijgen was met taboe omgeven. Wie arm was en maatschappelijk inferieur, moest dat blijven. Wie rijk was en de baas, idem dito. Toch ook niet helemaal je dat.