Gebruik internet, word geen gebruikte

Websites als Facebook en Hyves… waarvoor bestaan die? Om vriendschappen te onderhouden, zullen veel mensen zeggen. Volgens Rushkoff is dat niet waar: het doel van deze sites is het vermarkten van vriendschappen. Anders gezegd: de marketeers achter deze websites willen zoveel mogelijk informatie verzamelen, die ze in hun marketingcampagnes kunnen gebruiken. ‘Waarom vul je op deze websites in wat je de beste merken vindt en van welke films en boeken je houdt? Waarom wordt er niet gevraagd wat je gelooft, of wat je maakt?’ vroeg Rushkoff op een lezing die hij onlangs gaf op Emerce eDay.

Fantoomtelefoon

Volgens Rushkoff is het belangrijk dat mensen zich realiseren welke bedoelingen er achter websites en computerprogrammatuur schuilgaan. Zijn nieuwe boek ‘Program or be programmed’ gaat over deze bewustwording. Hij geeft er tien regels voor bewust en eerlijk gebruik van computers, internet en mobiele telefoon. Zoals:

• wees niet altijd online (dat hoeft namelijk niet, computertechnologie werkt volgens het principe actie-reactie en hoeveel tijd daartussen zit, maakt de computer niet uit. Misschien wel de mensen met wie je communiceert, maar het is aan jou of je daarin meegaat)
• wees eerlijk (want als je onwaarheden verkondigt val je snel door de mand nu bijna de hele wereld meesurft; deze regel geldt zeker voor bedrijven)
• steel niet (ook geen muziek, films of tekst van anderen).

Veel Genoeglezers zullen deze regels misschien al toepassen. Toch wordt iedereen ongemerkt steeds afhankelijker van computer en mobiele telefoon. Rushkoff had het over het ‘phantom vibration syndrome’: lijders aan dit syndroom denken dat ze hun telefoon voelen trillen, terwijl dat in feite niet zo is. Aan u om uit te maken of u dit bekend voor komt.

Sluikreclame

De tiende regel van Rushkoff, ‘leer programmeren om computers beter te begrijpen’, zal alleen de wat meer technischen onder ons aanspreken. Echt nodig is het niet om de bedoelingen achter websites te snappen. Goed kijken levert ook veel op. Zo ging er onlangs een muzieknummer rond, met bijbehorende videoclip (www.thewildernessdowntown.com). Het gegeven is mooi: een nostalgisch lied over de buurt waarin je opgroeide, met foto’s en satellietbeelden van je eigen buurt in de clip verwerkt. Als je er door de bril van Rushkoff naar kijkt, dan zie je hier echter reclame voor Google: je moet Google’s webbrowser Chrome downloaden voor de mooiste weergave van de clip en Google levert de satellietbeelden en foto’s van je oude wijk.

Korting van koffietent om de hoek

Een ander voorbeeld: Foursquare, met bijna 4 miljoen gebruikers wereldwijd nu de grootste ‘locatiedienst’. Je mobiele telefoon geeft aan deze website door waar je bent, op de website (toegankelijk via je mobiele telefoon) kun je zien of vrienden van je in de buurt zijn. Winkels, koffietentjes, musea en andere locaties die zich hebben aangesloten bij Foursquare gebruiken het om deelnemers die in de buurt zijn bijvoorbeeld een kortingsactie te sturen. De website bevat een sterk spelelement: zo mag degene die de laatste 60 dagen het vaakst op een bepaalde locatie was zich daar ‘burgemeester’ noemen. Die titel is goed voor extra korting of aanbiedingen.

Marketeers kijken mee

Is het erg als websites commerciële doelen hebben? Niet per se, maar je gaat wel anders kijken als je je er bewust van bent. Bij veel websites spat de marketing er vanaf, maar vooral op sociale mediasites, zoals Facebook en Hyves, zijn de bedoelingen niet altijd even helder. Natuurlijk kun je er contact houden met kennissen en vrienden, vakantiefoto’s op zetten en melden wat je de lekkerste ketchup vindt. Maar houd er wel rekening mee dat marketeers altijd meekijken.

De lezing van Rushkoff op Emerce eDay is te zien op www.emerceeday.nl (Engelstalig).