Door schuldeisers belaagd

Karel van het Reve kon Dostojevski niet lezen. Hij verafschuwde de krankzinnigheid van diens helden. We danken hieraan de mooiste zin uit de Nederlandse literatuur (met afstand): ‘Als ik uit betrouwbare bron zou vernemen dat ik vandaag kans loop een van de gebroeders Karamazov op straat tegen te komen, zou ik de hele dag binnenblijven.’ Van het Reve noteerde dit in een essay waarin hij zichzelf uitriep tot ‘secretaris van de anti-Dostojevski-club’.

Ik wil ook een anti-club, maar dan met Charles Dickens als kop van Jut. Dickens is mij tegen gemaakt op de middelbare school. Bij Engels schoten mijn opvoeders hun doel voorbij door David Copperfield verplicht te stellen. Dickens meed ik verder als de pest.

Dickens-jubeljaar

2012 – het zal u niet zijn ontgaan – is een Dickens-jubeljaar. Een uitgelezen moment om mijn anti-Dickens-club op te richten. ‘Je bent niet wijs’, protesteerde mijn vrouw, een verklaard Dickens-liefhebber. ‘Probeer het nu eerst eens met die dvd’s.’ Zij doelde op de verzamelbox Charles Dickens: zijn mooiste meesterwerken, een sinterklaascadeau van de kinderen. ‘Allemachtig,’ sputterde ik tegen, ‘dat zijn elf meesterwerken op twintig dvd’s.’ ‘Nee’, reageerde ze, ‘beperk je maar tot David Copperfield.’ Zo kwam ik er genadig af.

Twee dvd’s, een speelduur van ruim vier uur, toch nog een hele zit, maar het verhaal, een BBC-bewerking uit 1986, kan er ruimschoots mee door. Een samenvatting lijkt me overbodig. Laat ik alleen zeggen dat de acteur Simon Callow in deze bewerking de show steelt. Hij zet een prachtige Wilkins Micawber neer. Deze Micawber, een eeuwig door schuldeisers belaagde ex-handelsreiziger, verschaft David onderdak in een minder gelukkige fase van diens leven.

Micawber maakt David deelgenoot van zijn levensvisie:

‘Jaarlijks inkomen: twintig pond. Jaarlijkse uitgaven: negentien en sixpence. Resultaat? Geluk. Jaarlijks inkomen: twintig pond. Jaarlijkse uitgaven: twintig pond en sixpence. Resultaat: ellende. Het blad verdort, de bloesem verwelkt. Je komt, kortom, altijd te kort.’

Zijn schulden brengen Micawber in de gevangenis. Gesteund door zijn vrouw, die in zijn talenten blijft geloven, houdt hij echter goede moed.

Schrikkeldag

Deze column wordt geschreven op schrikkeldag. Volgens een berekening van het Nibud kost deze dag een gezin gemiddeld veertien euro extra van het maandinkomen. Een kleine strop voor de ‘micawbers’ van deze tijd. Enfin, ze worden niet meer in de gevangenis gestopt; er is alle reden om de moed erin te houden. Zeker als hun vrouwen in hun talenten blijven geloven. Zoals mijn vrouw dat doet in de mijne. Zij kan tevreden zijn. Die BBC-dvd’s hebben mijn honger opgewekt naar Dickens’ oeuvre in onversneden vorm. Het plan voor een anti-Dickens-club verdwijnt in de la.