Veertig dagen zonder nieuws (4)

Genoeg-redacteur Ilse Ariëns probeert elk jaar in de vastentijd een gewoonte te doorbreken. Dit jaar kijkt ze hoe het is om je af te sluiten van het nieuws. Geeft het je rust? Raak je in isolement?

Ilse: ‘Ik volg nu vier weken geen nieuws meer. Volgens Amerikaans onderzoek zou dat me goed moeten doen: minder nieuws is minder stress.’

In januari, vlak na de aanslag op de redactie van Charlie Hebdo, voelde ik me ziek van het nieuws. Heleen, de hoofdredacteur van Genoeg, bleek precies hetzelfde te hebben. We kwamen toen samen op het idee dat ik me dit jaar tijdens de vastenperiode zou afsluiten voor het nieuws. Op de Facebook-pagina van Genoeg kreeg ik aanmoedigingen van mensen die het al jaren zonder nieuws doen. Bij elk van hen viel het woord ‘rust’. En ja, wie wil er nu geen rust?

Op de Facebook-pagina van Genoeg kreeg ik aanmoedigingen van mensen die het al jaren zonder nieuws doen

Het is niet zo dat ik van nieuws per definitie onrustig word. Meestal kijk ik ernaar als naar een stromend beekje. Binnenlandse politiek bijvoorbeeld, kabbelt doorgaans rustig voorbij. Maar af en toe drijft er iets in het water wat me schokt: de stokslagen voor de Saudische blogger Raif Badawi, een meisje dat op straat sterft aan ebola, de onthoofdingen door ISIS. Het zorgt voor een buikpijnmoment. Erger nog is dat al dat soort momenten bij elkaar voor oerangsten zorgen, die soms in een nachtmerrie boven komen: de angst voor vernedering, haat en pijn.

Zonder nieuws zou ik alleen weet hebben van wat zich in mijn eigen wereldje afspeelt. Ook daar zie ik af en toe mensen die elkaar vernederen of haten, of mensen die pijn lijden. Maar het is vele malen minder gruwelijk dan wat het nieuws bereikt. Nieuws overstijgt per definitie het normale, anders zou het geen nieuws zijn. En dat bovennormale nieuws wordt nóg extremer doordat media de beelden eindeloos herhalen en uitvergroten. Dat laatste hoorde ik Peter Vasterman – docent journalistiek aan de Universiteit van Amsterdam – zeggen in een radio-interview na de aanslagen op Charlie Hebdo: ‘Media creëren een hyperrealiteit, een intensieve weergave van wat er gebeurd is.’ Het levert volgens Vasterman een sterk beeld op dat ‘bij mensen doorwerkt en dat leidt tot verontrusting.’

Amerikaanse wetenschappers die de impact van nieuwsbeelden na de aanslagen in Boston onderzochten, gaan nog verder. Mensen die langdurig naar schokkende televisiebeelden hebben gekeken, kunnen volgens hen last krijgen van psychische stoornissen. In april 2013 ontploften twee bommen tijdens de marathon van Boston. Er waren drie doden en honderden gewonden. De onderzoekers ontdekten dat mensen die meer dan zes uur per dag de berichtgeving over de aanslagen hadden gevolgd, negen keer meer kans hadden op hoge acute stress dan de minimale mediagebruikers en zelfs meer dan de directe getuigen zelf. Er zijn dagen geweest dat ik die zes uur haalde: na de aanslagen op de Twin Towers, na de ramp met de MH17. Meer stress dan de directe getuigen, dat lijkt me sterk, maar dat ik er angstig en naar van werd, dat klopt.

Dat je meer dan zes uur per dag met het nieuws bezig kunt zijn, is iets van deze tijd. Er zijn veel meer omroepen dan pakweg veertig jaar geleden. En die omroepen hebben veel meer zendtijd. Bovendien kun je 24/7 alle beelden die je maar wilt zien zelf opzoeken. Wil je verder gaan waar het journaal stopt? Op internet is alles ongekuist te vinden.

Als nieuws voor stress kan zorgen, is het dan niet beter om me er helemaal voor af te sluiten? Of het kan, dat is één ding, maar of ik het wil, daar ga ik het volgende week over hebben.

Geef een reactie