Genoeg handtekeningen voor basisinkomen

Krijgt elke Nederlander vanaf 2018 een basisinkomen en een gratis basiszorgverzekering? Het Burgerinitiatief Basisinkomen 2018 heeft de benodigde 40.000 handtekeningen binnen en dat betekent dat de Tweede Kamer zich over deze vraag moet gaan buigen.

Al zijn er inmiddels genoeg handtekeningen, de teller loopt door en je kunt het initiatief nog steeds steunen. Ondertekenen kan hier. Maar misschien zie je het basisinkomen helemaal niet zitten. ‘Het wordt een drama’, reageert Jannie van Madelieverd op onze Facebookpagina. En Johan Breel: ‘Geld is nooit gratis geweest en zal het nooit zijn ook.’ Het is interessant om de discussie op Facebook (bij het bericht van 2 mei) eens te bekijken.

Een basisinkomen houdt in dat iedere Nederlandse volwassene een vast bedrag krijt om sober van te leven. Sinds de uitzending van VPRO’s Tegenlicht in september 2014, en het boek Gratis geld voor iedereen van Rutger Bregman, staat het basisinkomen weer volop in de belangstelling. Ook Genoeg schreef er al een paar keer over. In nummer 106 portretteerden we tekstschrijver Frans Kerver, de eerste Nederlander met een basisinkomen.

Frans Kerver krijgt sinds 1 juli 2015 een jaar lang elke maand duizend euro, bijeengebracht door een crowdfundingsactie van MIES. In zijn stad Groningen zette hij een groen en sociaal werkbedrijf op: Tuin in de Stad. Hij deed het als vrijwilliger, naast zijn werk als tekstschrijver en communicatieadviseur. Het basisinkomen geeft hem de mogelijkheid om nog meer tijd en energie te steken in zijn vrijwillige project. ‘Lui word je er niet van’, zegt hij. Kerver draait overuren. ‘Ik zie geen verschil tussen informeel en betaald werk’, zegt hij. ‘Dat is het mooie van het basisinkomen: iedereen en elk werk telt volledig mee.’

Dat laatste is ook wat de bedenkers van het burgerinitiatief zeggen. Een onvoorwaardelijk basisinkomen verschaft iedereen een minimale bestaanszekerheid. ‘Mensen hebben de vrijheid om zelf keuzes te maken tussen betaald werk, opleiding, onderneming, vrijwilligerswerk en/of (mantel)zorg. Het burgerinitiatief staat overigens los van de Vereniging Basisinkomen, een organisatie die denktanks heeft door het hele land en die een zeer informatieve website over het onderwerp onderhoudt.

Iedereen heeft recht op het basisinkomen, ongeacht woonsituatie, inkomen of bezit. Ook staat er geen tegenprestatie tegenover. Alle bestaande uitkeringen, toeslagen, aftrekposten en heffingskortingen worden afgeschaft. Wie werkt krijgt het salaris bovenop het basisinkomen. Het eerste deel van het inkomen is vrij van belastingen, daarboven geldt een vast tarief inkomensbelasting. Werken loont dus direct en wordt daardoor volgens Rutger Bregman een stuk aantrekkelijker: ‘Nu groeit de koopkracht van een bijstandstrekker met slechts 3 procent als hij zijn handen uit de mouwen steekt, zo berekende het ministerie van Sociale Zaken onlangs nog.’

Nederlandse burgers zijn overigens niet de eerste die hun bestuurders vragen om na te denken over een basisinkomen. Op de foto bij dit bericht zie je actievoerders in de Zwitserse stad Bern. De Zwitsers houden op 5 juni 2016 een referendum over een ‘Grundeinkommen‘ van 2500 CHF (circa 2000 euro).