Goedkooplust

Winkels als de Action en Big Bazaar zijn razend populair. Je kunt er veel leuks kopen voor weinig geld. Maar aan goedkoop hangt een prijskaartje, kun je zien in De prijsvechter, een 3-delige docu van de VPRO.

Niet iedereen heeft veel te besteden. Het is dan ook fijn dat er winkels zijn waar je voordelig inkopen kunt doen: handdoeken, gereedschap of schoolschriften voor een fractie van het bedrag dat je ergens anders betaalt. Wat opvalt als je zo’n winkel bezoekt, is dat ze er heel veel producten verkopen die je eigenlijk niet nodig hebt en dat juist die prullaria erg goed verkocht worden. Een belangrijk deel van de klanten wil blijkbaar niet besparen, maar juist geld uitgeven. Zo weinig mogelijk geld, dat wel.

Roland Duong en Marijn Frank – allebei bekend van het De Keuringsdienst van Waarde – onderzoeken in De prijsvechter wat de aantrekkingskracht is van goedkope spullen van bijvoorbeeld Action, Big Bazar en Flying Tiger. Ook zelf kunnen ze de verleiding niet altijd weerstaan. ‘Ik probeer al veel bewuster met plastic om te gaan, maar voor ouders is het extra moeilijk,’ zegt Duong in een interview. ‘Die kinderen zorgen voor zo veel troep: bij elk kinderfeestje krijg je er weer de raarste frutsels bij. En je wilt je kind niet achterstellen, dus je doet er toch aan mee.’

Je kooplust wordt onbewust gestuurd, leren ze tijdens een laboratoriumtest. Betalen (geld verliezen) doet pijn, behalve wanneer iets erg goedkoop is. Dan voelt het juist goed om het aan te schaffen. Behalve naar de oorzaken zoeken de programmamakers ook naar de gevolgen van onze kooplust. Wat betekent het bijvoorbeeld voor het milieu, voor de wereldeconomie, voor arbeiders in productielanden en voor onze eigen gezondheid? ‘Plastic is eigenlijk het nieuwe fijnstof’, is één van de conclusies die Marijn Frank trekt. Roland Duong is geschokt door de impact die onze consumptiedrift heeft op de planeet: ‘Het beeld is veel grimmiger en heftiger dan ik me had kunnen voorstellen.’

De uitzendingen van De prijsvechter zijn uitgezonden op zondag 8, 15 en 22 januari. Alle afleveringen zijn terug te kijken via onder andere de website van de VPRO.