Het Gouden Windei 2011

‘Dé organisatie die opkomt voor uw recht op veilig en goed voedsel.’ Zo omschrijft foodwatch zichzelf op de site. De consumentenorganisatie maakt zich sterk ‘voor de keuzevrijheid van consumenten’, en krijgt alleen geld van donateurs, niet van overheden of bedrijven.
Unilever heeft de Gouden Windei-nominatie te danken aan Blue Band Goede Start! Witbrood. De multinational bedacht dat product om kinderen die absoluut geen bruin brood lusten, met wit brood toch aan een vezelrijk dieet te helpen. Op de verpakking staat de reclamezin Het lekkerste wit waar volkoren in zit. Terwijl Unilever goed weet dat er geen volkoren-graankorrels in dit brood zijn verwerkt. Er zitten alleen toegevoegde voedingsvezels in: inuline 2,7% en tarwevezel 2,1%.

Chemisch bewerkte houtvezels

Op de site van foodwatch staat dat chemisch bewerkte houtvezels een ingrediënt van dit brood zijn. Chemisch bewerkte houtvezels? Dat klinkt niet best. Directeur Bart van Opzeeland om uitleg gevraagd. Foodwatch, zegt hij, doelt met die drie woorden op E466. Dat is een wettelijk toegestaan verdikkingsmiddel, dat ook op de verpakking van Blue Band Goede Start! Witbrood wordt vermeld.

Fleur van Bruggen, hoofd communicatie Unilever: ‘Wat ik vervelend vind is dat veel publiciteit nu over die houtvezels gaat. Ik ben de afgelopen dagen nauwelijks door journalisten gebeld om wederhoor. Er ontstaat een vreemd beeld zo. In Het Parool staat dat ons brood vol blijkt te zitten met chemisch behandelde houtvezels. Terwijl het gaat om 0,46 procent E466.’

‘Houtsnippers, daar schijt mijn konijn op’

Directeur Van Opzeeland was te gast, op 18 mei bij Paul de Leeuw. Die nam alle genomineerden voor Het Gouden Windei 2011 met de foodwatch-directeur door. Dus behalve het Unilever-brood, ook: Crystal Clear Shine Cranberry Vlierbloesem, Nestlé FruitFlesje Aardbei-Peer, Liga FruitKick eXtra Framboos, Honig Limburgse Asperge-crèmesoep.

Tijdens het gesprekje strooide De Leeuw uit een plastic zak houtsnippers over de studiovloer. ‘Foei zeg ik, en vele anderen met mij.’ Aan het einde van het item uitroepend: ‘Die Blue Band vind ik het ergste – dat brood met die houtsnippers. Houtsnippers – daar schijt mijn konijn normaal op en dat zit nu in mijn brood!’

‘Nee, geen manipulatie’

Doet foodwatch aan manipulatie van consumenten? Nee, zegt Van Opzeeland. ‘Foodwatch doet niet aan manipulatie, want het is een feit dat E466 een chemisch bewerkte houtvezel is.’

Dat klopt. Althans, het feit. E466, carboxymethylcellulose, blijkt uit de site www.food-info.net (een initiatief van Wageningen Universiteit, WUR), wordt commercieel gewonnen uit hout en daarna chemisch behandeld. Het E-nummer houdt water vast en zorgt voor extra volume. Het is in heel kleine hoeveelheden terug te vinden – als verdikkingsmiddel, emulgator, of voedingsvezel – in talloze sauzen, pasta’s, ijsjes, bakproducten, instantmaaltijden, toetjes en toppings. Blue Band Goede Start! Witbrood is dus zeker niet het enige product in de supermarktschappen met daarin chemisch bewerkte houtvezels.

‘Website snel aangepast’

Waarom dan juist voor Blue Band Goede Start! Witbrood gekozen als kandidaat voor Het Gouden Windei? Foodwatch suggereert met de woorden chemisch bewerkte houtvezels een misstand, terwijl E466 geen kwaad kan. (Alleen als je er héél veel van eet, bestaat de kans op diarree.)

Van Opzeeland: ‘Nou, er komt iets bij. Dat E466 wordt gebruikt als verdikkingsmiddel, maar Unilever telt het in Blue Band Goede Start! Witbrood mee als voedingsvezels. Dat is misleiding.’

Fleur van Bruggen: ‘E466 is óók een voedingsvezel, toch hebben we het in de informatie op de verpakking niet meegeteld bij de voedingsvezels die we aan het witbrood toevoegden, omdat E466 in ons brood die functie niet heeft. Wij gebruiken het voor de structuur van het brood.’

Van Opzeeland: ‘Dat kan kloppen, maar anderhalve week geleden werd op de website van Unilever E466 wél als voedingsvezel meegerekend. Die site is snel aangepast door Unilever, vanwege Het Gouden Windei.’

‘Geen volkoren in Blue Band witbrood’

Van Opzeeland vertelt dat Blue Band Goede Start! Witbrood de Gouden Windei-nominatie ook te danken heeft aan een consument die bij de Reclame Code Commissie met succes heeft geklaagd over de reclamezin Het lekkerste wit waar volkoren in zit. De laatste vier woorden acht de commissie te stellig. Ze verwijst naar Van Dale waarin volkoren wordt gedefinieerd als: waaruit de zemelen niet verwijderd zijn en volkorenbrood als: brood waarin de gehele korrel, grof gemalen, verwerkt is. Conclusie: ‘Niet is gebleken dat volkoren deel uitmaakt van Blue Band Goede Start! brood.’ Op 1 februari 2011 beveelt de commissie Unilever aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken. De multinational is tegen die uitspraak niet in beroep gegaan.

Fleur van Bruggen: ‘We hebben een overeenkomst getekend met de Reclame Code Commissie dat we hun uitspraken altijd zullen naleven. Dus ook deze uitspraak. Dat heb ik ook verteld aan Van Opzeeland.’

Het lekkere wit vol vezels

Op dinsdag 24 mei kon je in Amsterdam nog Blue Band Goede Start! witbrood kopen met de oude slagzin.

Van Bruggen: ‘Amsterdam en nog twee regio’s hadden toen nog oude verpakkingen, de rest van het land had al nieuwe. Er gaat een hoop tijd overheen voordat een nieuwe reclame-uiting is bedacht, en voordat de oude verpakkingen op zijn. Vanaf 31 mei 2011 staat op alle verpakkingen in het hele land de nieuwe reclamezin: Het lekkere wit dat vol vezels zit.’

Van Opzeeland: ‘Dat Unilever de uitspraak gaat naleven, heb ik pas gehoord van Fleur Van Bruggen, op 19 mei, de dag na de lancering van Het Gouden Windei 2011. Dat is spijtig. Althans voor Unilever. Als ik eerder had geweten dat de reclamezin wordt aangepast, had ik Unilever wellicht niet genomineerd. Ik bedoel; het is niet ons doel om voedselproducenten zo veel mogelijk te benadelen. Het gaat ons om het ontmaskeren van leugens.’

‘Foodwatch campagne nu al succes’

Op 25 mei 2011, een dag nadat Van Opzeeland deze toelichting heeft gegeven, doet hij een persbericht de deur uit: ‘De campagne van foodwatch rondom de Gouden Windei-verkiezing voor de grootste leugen bij reclame en marketing van voedingsproducten heeft nu al succes. (…) Vlák nadat de Gouden Windei verkiezing werd gelanceerd, kwam Unilever met de beslissing naar buiten om de reclame aan te passen.’

De suggestie is duidelijk, al staat het er niet met zo veel woorden: zónder Gouden Windei verkiezing van foodwatch had Unilever zijn reclamezin niét aangepast. Fleur van Bruggen zegt dat ze Van Opzeeland duidelijk heeft uitgelegd dat Unilever al ruim vóór de start van de Gouden Windei-verkiezingscampagne was begonnen met het invoeren van de verpakking met de nieuwe slagzin. ‘Het is een logistieke onmogelijkheid om een nieuwe reclamezin binnen één week op de verpakking te hebben’, zegt ze.

Van Opzeeland om opheldering gevraagd: ‘Dat zal wel kloppen. Waar ik op doelde met dat persbericht is dat ik pas ná de start van de Gouden Windei verkiezing, op 19 mei van Fleur Van Bruggen heb gehoord dat Unilever de slagzin op de verpakking inderdaad gaat veranderen. Dat wist ik daarvoor niet en niemand wist dat. Dat vind ik slechte communicatie van Unilever.’

Reageer