Weg met de plastic ritselzakjes

Vanaf 1 januari mogen winkels geen plastic tassen meer weggeven. Dunne plastic tasjes voor groenten, fruit, broodjes of vlees zijn nog wel toegestaan, maar wat let je om ook daar op te besparen? Er zijn allerlei mooie, handige hergebruikverpakkingen, zoals het Leidsch Katoentje.

Wereldwijd verbruiken we zo’n 3 miljard plastic tasjes per jaar. Een deel daarvan belandt op straat, in de berm of in het water. Het plastic zwerfafval zorgt voor ernstige vervuiling. Het draagt bijvoorbeeld bij aan de plastic soep, oceaanwater dat vol zit met giftige plasticdeeltjes. Maar ook de tasjes die keurig de afvalbak ingaan, zijn niet goed voor het milieu. Elke weggegooide tas is immers verspilling van grondstoffen.

Op 1 januari is daarom de gratis plastic tas in de ban gedaan. Koop je nu een shirt of een schrijfblok, dan moet je een tas van huis meenemen. Voor veel lezers van Genoeg al lang een vanzelfsprekendheid waarschijnlijk, maar er zullen ook heel wat mensen zijn die eraan moeten wennen. Wie niks bij zich heeft, kan in de winkel alsnog een plastic tas krijgen, maar winkeliers zijn verplicht er geld voor te vragen. Hoeveel, dat mogen ze zelf bepalen. Het zal je de kop niet kosten, want de prijs zal rond de 10 cent liggen rekenen. Het gaat vooral ook om de boodschap: een plastic tas is niet cool.

De dunne tasjes en zakjes van de markt en de supermarkt zijn uitgezonderd. Vlees, vis, broodjes, fruit en groenten mogen allemaal nog in een gratis tasje. Volgens de Rijksoverheid is dat om ‘losse voedingsmiddelen te beschermen tegen vuil en ziekteverwekkers’. Dat betekent dat er jaarlijks toch nog vele duizenden van deze gratis ritseltasjes over de toonbank zullen gaan. Jammer, want niet alle etenswaren hebben per se een plastic verpakking nodig. Appels, peren, boontjes, tomaten en broodjes kun je zonder problemen in een herbruikbare verpakking doen. Je kunt zelf katoenen zakjes naaien, maar er zijn ook heel mooie en handige herbruikbare tasjes te koop.

In het herfstnummer van het tijdschrift Genoeg van 2014 schreef ik over Re-Sack en Take5nets. Dat zijn herbruikbare zakjes voor bijvoorbeeld groenten, fruit en brood. Sinds ik erover schreef, ben ik ze zelf blijven gebruiken. Ze zijn handig, hygiënisch genoeg naar mijn eigen maatstaven (je kunt ze wassen) en ik kan steevast rekenen op de sympathie van kassières en mede-klanten. Een succes dus. ‘Waarom verkoopt niet elke supermarkt ze?’, vroeg ik me af. De zakjes zijn alleen online te koop. Dat werpt niet alleen een drempel op maar je betaalt ook nog verzendkosten.

Ik was dan ook erg enthousiast toen ik hoorde over het initiatief van drie Leidse dames. Marlies Lammers, Sonja Eller en Lauri Tjallinks ontwierpen katoenen tasjes die – zo is het streven – te koop zijn op de plek waar je boodschappen doet. De eerste exemplaren van deze ‘Leidsche katoentjes’ presenteerden ze 23 december bij de biologische groentenkraam van Rick Drieman op de markt in de Leidse binnenstad. Toen ik een kijkje ging nemen, zag ik meteen dat het werkte. ‘Mooie zakjes’ en ‘goed idee’, zeiden heel wat klanten. Het bewijs dat mensen graag meedoen aan een duurzaam initiatief, mits je het makkelijk maakt voor ze.

Zelf kocht ik twee zakjes die ik al een paar weken gebruik. Om te beginnen zijn ze erg mooi, gemaakt van restjes biologische katoen in mooie kleuren en patronen. Heel handig is de elastieken sluiting. Ik gebruik de zakjes voor groenten en fruit, maar ook voor spullen die ik graag wil beschermen in mijn boodschappentas, zoals een losse kaars of een breekbaar potje.

Groentenboer Drieman gaat het Leidsch Katoentje ook verkopen op markten in andere steden, waaronder Haarlem, Den Haag, Rotterdam en Amsterdam. Een overzicht vind je hier. Verder zijn de bedenksters druk bezig het Leidsch Katoentje ook in andere winkels te krijgen. Hoe het ze vergaat, kun je lezen op hun Facebookpagina.

Wil je zelf aan de slag? Haak dan snel een paar supersimpele lichtgewicht fruitnetjes. Kijk hier voor het patroon.