7 x wat we kunnen leren van het boeddhisme

Het boeddhisme kan ons veel leren over een leven vol innerlijke rust en ontspanning. Zo werd de boeddhist Matthieu Ricard ooit na onderzoek bestempeld als ‘de gelukkigste mens op aarde’. Dit kwam door het uitzonderlijke niveau van gammagolven in zijn hersenen, dat nog niet eerder gemeten was. Maakt het boeddhisme ons inderdaad gelukkig? Wij spraken met boeddhist en maker van de Eenvoudig Leven-agenda Nynke Valk, zij deelt 7 tips die je in het dagelijks leven kunt toepassen.

1: Leven in het nu

In het moment leven maakt ons gelukkiger. Tegelijkertijd is het lastig, want we zijn de hele dag afgeleid door prikkels en gedachten. Dus hoe doe je dat, in het moment zijn? Je kunt je geest hierin trainen, bijvoorbeeld door te focussen op het moment. Dit doe je met vragen als: wat zie ik, voel ik, ruik ik, proef ik? Door jezelf dit soort vragen te stellen blijf je er met je aandacht bij. En word je je meer bewust van fysieke belevingen, in plaats van enkel je gedachten.

Tip: mediteren. Meditatie of mindfulness helpt je om meer in het moment te komen. Daarbij oefen je in een veilige setting met in het ‘nu’ zijn. Mediteren is dan ook een belangrijk onderdeel van het boeddhisme. Tijdens meditaties ontdek je in eerste instantie dat je gedachten alle kanten opgaan. En kun je daar op een veilige manier mee oefenen. Dat betekent niet dat het makkelijk is maar houd je dit vol en oefen je regelmatig, dan zul je merken dat het steeds beter gaat!

2: Leer werken met je eigen geest

We zijn vaak geneigd om onze gedachten voor waarheid aan te nemen. Maar gedachten zijn geen feiten. Leren werken met je geest is dan ook één van de belangrijkste onderdelen van het boeddhisme. Meditatie helpt hierbij: het brengt rust in je gedachten, je geest wordt helder, en je verliest je minder in gedachten en emoties.

Oefening: gedachten als wolken. Een oefening hierbij is om gedachten te beschouwen als wolken in de lucht. Een wolk komt en gaat. Uiteindelijk is jouw essentie de ruimte tussen de wolken en niet de wolken zelf. Als je dat inziet, ervaar je meer rust. Dan wordt helder wat jouw prioriteiten zijn. Immers: als je geest een warboel is, dan wordt wat je doet waarschijnlijk ook een warboel. Dus zeg maar gedag tegen al die vervelende of afleidende gedachten, jij bent veel groter dan dat!

3: Leef in harmonie met de natuur

Het boeddhisme zegt dat het de menselijke natuur is om in harmonie en balans te leven met alles om ons heen. We zijn allemaal één en onderling verbonden. In onze westerse maatschappij lijkt het leven vaak te draaien om een almaar groeiende economie en welvaart, en steeds meer (persoonlijk) bezit. Heb jij de behoefte om meer in harmonie en balans met je omgeving te leven? Om niet méér te nemen dan wat er voor jou beschikbaar is? Dan ben je al een stap dichter bij de boeddha in jou!

4: Heb compassie met jezelf en anderen

Compassie is het toestaan en aandacht hebben voor dat wat er is. Boeddhisten geloven dat dit van nature in ons zit. Maar het kan toch wat training vergen, want we hebben vaak aangeleerd om vervelende zaken en gevoelens weg te drukken. Bij de boeddhistische weg ga je juist kijken: wat voel ik, en kan ik daarmee zijn? Wat ervaar ik in mijn lichaam? Kan ik vriendelijk zijn voor dat stuk van mij, dat nu niet prettig voelt?

Tip: verplaats je in de ander. Het is vaak eenvoudiger om voor anderen compassie op te brengen. Denk aan een goede vriend die iets stoms heeft gedaan. Maar kun je dit ook voor mensen die misschien verder van je afstaan? Stel je ziet iemand op straat of op social media, en je hebt daar een oordeel over. De tip van Nynke is: verplaats je eens in die ander, zie diegene niet als de ander maar als een ‘andere jij’. Vriendelijkheidsmeditaties kunnen je hierbij helpen. Daarin oefen je met compassie en liefde voor jezelf, bekenden, onbekenden en zelfs voor alle levende wezens op aarde.

5: Hecht niet aan spullen

Niet hechten aan spullen is belangrijk binnen het boeddhisme. Je kunt spullen immers niet meenemen naar een volgend leven. Niet hechten betekent overigens niet dat je per se minimalistisch moet leven. Hoewel minimalisme vaak wel samengaat met het boeddhisme: minder spullen en een opgeruimd huis zorgen namelijk voor minder afleiding en betere focus en concentratie. Een wijze les hierover van een boeddhistisch leraar luidt: ‘Als je vandaag Parijs cadeau krijgt, accepteer het dan. Maar als het morgen wordt afgepakt, accepteer dat dan ook.’

6: Ga uit van het goede

Het boeddhisme gaat er vanuit dat iedereen kwaliteiten heeft. Mensen hebben een natuurlijke wens om anderen te helpen en voor anderen te zorgen. Denk maar aan de deur voor elkaar openhouden in de trein. Focus dus op het positieve van de ander en zie mindere kanten als een uitdaging. Welke les heeft het jou te leren? Bijvoorbeeld die ene vervelende collega, of bepaald ‘vervelend’ gedrag van je kind: wat kun je hiervan leren? Om jezelf en anderen niet te veroordelen, focus je verder vooral op de natuurlijke goedheid die in iedereen zit.

7: Wees tevreden met wat er is

Niets is voor altijd, alles is continu aan het veranderen. Denk aan je eigen lichaam, de natuur, je bezittingen, enzovoort. Tevreden kunnen zijn met wat er is, en niet willen dat het anders is, is dan ook een belangrijk streven in het boeddhisme. Als je niet tevreden bent, wil je dingen namelijk gaan veranderen. Maar dat is niet altijd binnen jouw cirkel van invloed en kan dus zorgen voor frustratie en verspilde energie.

Tip: dankbaarheidsoefening. Wil je tevreden zijn met wat er al is? Zoals je lichaam in alle fasen van het leven, dat iedere dag voor jou aan het werk is. Dankbaarheidsoefeningen helpen je hierbij. Schrijf bijvoorbeeld iedere dag 3 dingen op waar je dankbaar voor bent in je leven. Of bespreek dit regelmatig samen met anderen. Zo word je uiteindelijk een stuk tevredener met alles wat je al hebt in je leven. Klinkt ideaal, toch?

Hulpmiddel: Eenvoudig leven agenda

Ben jij geïnspireerd door deze wijze levenslessen, maar vind je het lastig om dit in jouw leven toe te passen? Dan kan de Eenvoudig Leven Agenda van boeddhist Nynke Valk jou helpen. Als je iets nieuws voor langere tijd weet vast te houden, zul je namelijk merken dat het een gewoonte wordt. Voor je het weet, hoef je er niet meer over na te denken en gaat het vanzelf! Zo helpt de agenda jou om enkele van bovenstaande levenslessen – en meer – toe te passen in het dagelijks leven. En het mooie is: je krijgt de Eenvoudig Leven Agenda 2025 cadeau bij je abonnement op Genoeg Magazine! De agenda is vanaf juli 2024 beschikbaar en je kunt deze natuurlijk ook los bestellen via de Genoeg shop.