5 manieren om appels te bewaren voor later

Herfst betekent appels! De oude boom in mijn volkstuintje geeft denk ik wel meer dan duizend vruchten. Het oogsten is een feestje. Maar zoveel appels, wat doe je ermee? Naast direct consumeren zijn er nog vijf manieren om appels te verwerken. Ook handig voor wie een appelboom adopteert, of voor wie groot inkoopt nu de appels goedkoop zijn.

De appels in mijn moestuin zijn van het ras Alkmene. In de handel kom je deze appel zelden tegen, omdat hij relatief kort houdbaar is. Afgezien daarvan zou driekwart van mijn appels de winkel niet halen. Aangevreten door de vogels, bewoond door wormpjes, rot of te klein. Verder heb ik een paar Siamese appels en wat appels met een bochel. Zelf vind ik die het leukst, maar ik vrees dat ze een officiële fruitkeuring niet doorkomen. Ik zit dus elk jaar met een gigantische berg beperkt houdbare appels. We eten thuis heel wat appels uit de hand en delen veel uit, maar nog altijd blijft er veel over, vooral exemplaren met een vlekje of een wormpje. Wat kun je ermee?

Vers verwerken

Het liefst consumeren we de appels zo snel mogelijk. Ze horen bij de smaak van dit seizoen, net als de bramen en frambozen. We maken af en toe een appeltaart en persen elke dag vers appelsap. Voor dat laatste hebben we ooit een eenvoudige en niet zo dure sapcentrifuge gekocht. Het sap is heerlijk: natuurtroebel met een zacht schuimlaagje. Verder doen de appeltjes het goed in de havermout en de yoghurt, of (gebakken in wat boter) op brood.

Naast vers verwerken, zijn er nog 4 verwerkingsmethodes waarmee je appels kunt conserveren:

1. Appelmoes maken

Appelmoes maken is één van de makkelijkste manieren om je appels te conserveren. Het meeste werk is het schillen en in stukjes snijden van de appels, maar dat geldt voor de meeste verwerkingsmethodes. Per kilo appels voeg je een eetlepel suiker, 100 ml water, een scheutje citroensap en naar smaak een theelepeltje kaneel toen. Laat alles in een pannetje ongeveer een kwartier pruttelen. Voor gladde appelmoes haal je de staafmixer door de pan, maar je kunt de appels ook heel laten of lichtjes fijndrukken met een vork of stamper. Doe de moes in brandschone glazen potjes met twistdeksel (hergebruikte potjes van jam, groenten of sauzen), zet ze even op de kop en laat ze daarna rechtop afkoelen.

2. Stroop maken

Van vers geperst appelsap kun je stroop maken. Eerst zeef je het sap, daarna laat je het (uren) inkoken tot het stroop wordt. Het leuke is dat je niets hoeft toe te voegen. Het ingedikte sap is zoet van zichzelf. Stroop is ook dé manier om van een enorm overschot aan appels af te komen. Een liter appelsap levert maar 100 ml stroop op. Een goed recept vind je op de website van Landleven.

3. Drogen

Een andere manier om je appels geheel naturel te verwerken, is drogen. Daar zijn allerlei manieren voor. Meestal boor je het klokhuis uit de appel en snijd je de vrucht daarna in ringen. Die ringen kun je om een stok schuiven en boven een kachel of radiator laten drogen. Het kan dagen duren tot de appeltjes mooi droog zijn. Je kunt de ringen ook langzaam en op lage temperatuur in de oven drogen: ongeveer 6 uur bij 70 graden. Voor grotere hoeveelheden is een droogkast of voedseldroger aan te bevelen. Het is een aanschaf, maar je kunt er allerlei soorten fruit en groenten in drogen. Op de site van Diana Stek lees je hoe zo’n kast werkt.

4. Invriezen

Net als veel ander fruit kun je ook appels invriezen. Daarvoor snijd je ze eerst in partjes. Appels worden snel bruin in de vriezer, waardoor ze er onaantrekkelijk uitzien. Je kunt dat enigszins voorkomen door de partjes voor het invriezen 20 minuten te weken in een oplossing van 2 eetlepels citroensap op een liter water.

5. Verwerken tot cider

Lekker, appelcider! Helemaal als je het zelf maakt natuurlijk. In een eerdere editie van Genoeg (nummer 122) staat uitgebreid en stap voor stap beschreven hoe je zelf cider maakt van je appeloogst. Download de pdf van dit artikel via onderstaande knop.

Afbeelding boven artikel: Nathan Hulsey via Unsplash.

Lisa maakte van haar rijtjeshuis een boerderij

Lisa (28) woont in een doorsnee Nederlands rijtjeshuis, in het groene hart tussen Utrecht en Amsterdam. Alleen is er inmiddels niet veel meer ‘doorsnee’ aan de manier waarop Lisa daar samen met haar partner woont. Het rijtjeshuis toverde ze namelijk om tot een boerderij, inclusief moestuin, kippen en een eigen supermarkt.

Klein begonnen

Inmiddels heeft Lisa een behoorlijk moestuin maar ze begon, net als de meesten, een stuk kleiner. Lisa: ‘Ik begon in de achtertuin met één moestuinbak. Doordat ik het leuk vond om te doen, groeide vanzelf de tijd die ik eraan besteedde. En zo is mijn moestuin uiteindelijk uitgegroeid tot de boerderij die het nu is.’ Hoe dat er nu uitziet? ‘In de achtertuin wonen de kippen en staat nog steeds de grote moestuinbak. De voortuin staat vol met grote bakken en emmers met groenten en fruit. Daarnaast heb ik sinds 3 jaar ook twee extra stukken moestuin dichtbij huis.’ In totaal heeft Lisa zo maar liefst 70 vierkante meter aan moestuin.

‘We eten het hele jaar van de oogst uit onze moestuin.’

– Lisa Moll

Supermarkt aan huis

Om het hele jaar van de oogst te kunnen genieten, is Lisa inmiddels expert geworden in het bewaren van groenten en fruit. Zo maakt ze gebruik van onder andere inmaken en wecken. Lisa: ‘Het inmaken heb ik van mijn moeder geleerd. Zij had vroeger een jam kraampje op de markt en de producten maakte ze zelf aan huis. De andere technieken heb ik mezelf aangeleerd via youtube en vooral door veel te proberen.’

Met alle ingemaakte en geweckte groenten vult Lisa een hele kamer in haar huis. ‘De kamer staat vol met stellingkasten die van boven tot onder gevuld zijn. Dat is onze supermarkt. Het is bedoeld om zelf het jaar rond van te kunnen eten. Daar is wel een behoorlijke voorraad voor nodig maar het lukt! En natuurlijk delen we ook met vrienden en familie, dat vind ik alleen maar leuk om te doen.’

In deze video op Lisa’s Youtube-kanaal legt ze de verschillende conserveer methodes verder uit.

Nieuwe conserveertechniek: pressure cannen

Een andere techniek die Lisa ontdekte en veel gebruikt is pressure cannen. Ze is hier erg enthousiast over: ‘Dit is de enige techniek waarbij je groenten, maar ook vlees en vis kunt conserveren zonder risico op botulisme, een gevaarlijke bacterie. Bij de andere technieken moet je eten bijvoorbeeld nog 10 minuten verwarmen voordat het gebruikt kan worden. Bij pressure cannen hoeft dat niet. De bonen kunnen zo koud in de salade.’

Volgens Lisa past deze techniek ook goed bij de tijdsgeest: ‘Veel mensen willen duurzamer leven en meer zelfvoorzienend zijn. Daar past pressure cannen goed bij omdat het makkelijk en veilig is.’ Lisa biedt inmiddels een eigen cursus pressure cannen aan.

16 eieren per week

Ook de 3 kippen op Lisa’s boerderij in een rijtjeshuis leveren haar veel op: ‘We hebben nu 3 kippen waarvan één erg enthousiaste, waardoor we wel 16 eieren per week hebben.’ Neemt dat niet veel ruimte in? Lisa: ‘Wij hebben krielkippen, die zijn iets kleiner waardoor ze ook minder ruimte nodig hebben. Maar de deur van het hok staat eigenlijk altijd open zodat ze door de hele tuin kunnen. Behalve in de moestuin, die is afgeschermd met een hekje.’

En de overige uitgaven? ‘Het hok is tweedehands en hebben we zelf nog aangepast met kit tegen bloedluis. Het voer kost zo’n 15 euro per ruime maand. We moeten soms poep wegvegen maar daar tegenover staat dat de kippen alle onkruid weghalen. Een mooie deal, als je het mij vraagt! We halen de kosten er ruim uit met alle eieren én de gezelligheid die de kipjes opleveren.’

‘Ik wil anderen inspireren om ook zelf groenten en fruit te kweken, eten en bewaren.

– Lisa Moll

Leven van de moestuin

Inmiddels kan Lisa rondkomen van haar werk met de moestuin: ‘Het is niet ruim maar voor mijn manier van leven is het genoeg. Ik ben graag thuis en daarnaast bespaar ik natuurlijk veel op boodschappen.’ De enthousiaste boerin loopt inmiddels bijna altijd in een tuinbroek met laarzen. Lisa: ‘Vanaf halverwege juni kom ik nooit met lege handen terug uit de moestuin. Ik leef in mijn moestuin en in de keuken.’

Tijdens haar studie leerde ze filmen en monteren en ze legt haar werk met de moestuin op die manier vast: ‘Via mijn kanalen probeer ik zo anderen te inspireren om zelf groenten en fruit te kweken, eten én bewaren.’

Lessen van Lisa

Welke lessen heeft Lisa voor beginners in moestuinieren? Lisa: ‘In het begin moet je veel leren en ontdekken, dat kost tijd. Kijk naar wat voor jou nu mogelijk is en begin daarmee. Een paar plantjes kan al genoeg zijn. Vind je dat leuk? Bouw dan stapje voor stapje uit. En ook belangrijk: focus op dingen die goed gaan. Fouten maken hoort er nou eenmaal bij. En dan is er ook nog het weer waar je geen invloed op hebt, dus wees blij met de gewassen die wél goed groeien.’

Meer weten?

Lisa maakt regelmatig content via haar youtube kanaal en website. Ook biedt ze cursussen aan voor wie zelf wil gaan conserveren.