DIY: eenvoudig je energieverbruik verlagen en wooncomfort vergroten

Je woning verduurzamen onbetaalbaar? Met wat vindingrijkheid kun je ook voor weinig geld je energieverbruik verlagen en je wooncomfort vergroten, weet Dirk Wiedijk. Vorig jaar herfst bouwde deze ‘hobbyist-uitvinder’ een zuil die de opgestegen warmte van de radiatoren terug naar beneden zuigt. ‘Plafondcirculatie’ noemt hij zijn verplaatsbare vondst.

Handig: de warmtezuil

Wiedijk bedacht de warmtezuil toen hij twee thermometers had laten slingeren en zag dat het vlak onder het plafond in zijn woonkamer maar liefst acht graden warmer was dan op de vloer. ‘We zaten met onze voeten dus in het koudste deel.’

Daarop monteerde hij op een plaat ter grootte van een liggend ventilatiekacheltje vier staande balkjes die bijna even lang zijn als zijn plafond hoog is; in zijn geval 2,70 m. Aan die staanders bevestigde hij drie hardboard platen van dezelfde lengte. De vierde plaat maakte hij vijftig cm korter, waardoor de zuil aan de onderkant een ‘uitblaasopening’ kreeg. Vlak boven die opening hing Wiedijk het kacheltje op, de ventilator naar beneden gericht. Met een aluminium plaat beschermde hij het hardboard in deze opening tegen schroeien.

Verwarming flink omlaag

Sinds hij de zuil heeft, kan hij de thermostaat om zes uur ’s avonds al op 16 graden zetten, vertelt Wiedijk. ‘Met het kacheltje in de zuil op standje 1 of 2 blijft het op vloerhoogte tot bedtijd behaaglijk.’ Op deze manier heeft Wiedijk afgelopen winter 463 kuub gas bespaard. ‘Al is ons stroomgebruik natuurlijk wel iets hoger geworden.’

Werkomschrijving

Nodig voor een plafondcirculatiezuil:

  • 1 ventilatiekacheltje
  • 1 hardboard vloerplaat die ca 4 cm groter is dan de omtrek van de voorzijde van het ventitlatiekacheltje
  • 4 voetjes (of wieltjes) voor onder deze plaat
  • 2 hardboard platen die zo’n tien cm korter zijn dan de afstand vloer-plafond, en zo breed als het kacheltje hoog is; dit worden de zijkanten van de zuil;
  • 1 hardboard plaat die zo’n tien cm korter is dan de afstand vloer-plafond, en zo breed als het kacheltje breed is; dit wordt de achterkant van de zuil;
  • 1 hardboard plaat die zo’n zestig cm korter is dan de afstand vloer-plafond, en zo breed als het kacheltje hoog is; dit wordt de voorzijde van de zuil.
  • 3 stukken aluminium plaat van 0,5 mm dikte om de binnenzijde van de zuil onder het kacheltje mee te bekleden; 2 hiervan ca 60 cm hoog, de derde ca 90 cm hoog
  • 4 staanders van ca 2×2 cm met de lengte van de lange hardboard platen
  • 4 hoekbeugels
  • 2 handvatten
  • 8 schroeven, voor de staanders
  • een doosje spijkers, voor de hardboardplaten

Werkbeschrijving:

  • Lijm de voetjes onder de voetplaat.
  • Schroef 2 staanders op een brede kant van de voetplaat en spijker hierop de achterkant van de zuil vast.
  • Bevestig vervolgens de 2 smalle hardboardplaten die de zijkanten vormen.
  • Bevestig op deze 2 smalle platen de hoekbeugels, ca 2 cm boven het punt waar de korte voorzijde straks eindigt.
  • Schroef de beide andere staanders op de voetplaat en spijker de zijkanten hieraan vast.
  • Bekleed de zuil met de aluminium platen; de 2 stukken van 60 cm tegen de zijkanten, het stuk van 90 cm licht gebogen tegen de achterwand.
  • Plaats het kacheltje op de hoekbeugels, met de uitblaaszijde naar de voetplaat gericht en de schakelaar aan de voorzijde van de zuil.
  • Bevestig de laatste, korte hardboardplaat op de staanders, zo dat aan de onderkant van de zuil een uitblaasopening van ca 50 cm over blijft.

De originele bouwtekening van Dirk:

Leven zonder (tweede) auto? Petra en haar gezin kiezen bewust voor een autovrij bestaan

Petra leeft met haar gezin al ruim 3 jaar zonder auto. Ze deden hun gezinsauto bewust weg, met als hoofdreden het verminderen van hun negatieve impact op onze enige planeet. Tijdens hun autovrije avontuur ontdekten ze dat geen eigen auto meer hebben veel meer voordelen heeft dan gedacht. Om anderen op weg te helpen naar een autovrij leven of hier juist nieuwsgierig naar te maken, ontwikkelde zij de e-gids Leven zonder auto: hoe dan!?

Voordelen van je (tweede) auto wegdoen

Meer ruimte op het erf en straat, meer beweging en meer geld overhouden. Dat zijn de grote voordelen van een leven zonder auto. Die voordelen gelden ook als mensen hun tweede auto weg zouden doen. Onverwacht ervaart Petra daarnaast meer vrijheid: “Juist het idee dat je niet meer voor dat grote apparaat hoeft te zorgen en te betalen vind ik heel relaxed. Het scheelt ons zo’n 2000 euro per jaar. Terwijl we toch overal komen waar we willen. Het scheelt ook stress in de vorm van parkeerproblemen en file.”

5 jaar rijden aan energie

Al een aantal jaren nemen Petra en haar gezin (zijzelf, haar vriend en hun kinderen van 11 en 8) duurzame stappen. Toen de auto aan de beurt was, gingen ze eerst flink minder rijden. Dat lukte goed, maar in het boek De Verborgen Impact van Babette Porcelijn las Petra dat in de productie van een auto al 5 jaar rijden aan energie verborgen zit. Terwijl een auto gemiddeld 95% van de tijd stilstaat. Voor een tweede auto is dat percentage stilstaan nog hoger. Dat inzicht zorgde ervoor dat ze hun auto wegdeden.

Petra: “Ineens ging ik heel anders naar de auto kijken. Hij stond inderdaad veel stil en nam ruimte in. Het is ook een enorm ding dat gemaakt moet worden. Eerder dacht ik nooit na dat de productie ook een flinke negatieve impact heeft op de planeet. Daarnaast is mijn idee over de openbare ruimte ook veranderd. Gek eigenlijk dat we zoveel ruimte aan de auto geven. Denk je eens in hoe leuk het kan worden in je straat als er minder auto’s zijn. Meer ruimte voor groen, een buurtdiner en spelende kinderen.”

In 8 stappen naar autovrij

De e-gids Leven zonder auto: hoe dan!? geeft inzicht in de vele manieren om van A naar B te komen zonder eigen auto. Petra geeft veel praktische tips en handige weetjes  om frustratie, tijd én geld te besparen. Zo werk je in 8 stappen toe naar het verkopen van je auto.

Petra: “’Knap hoor’ en ‘Dat zou mij niet lukken’ zijn reacties die ik regelmatig hoor. Maar leven zonder auto is niet meer dan een gedragsverandering. En het betekent niet dat je nooit meer kunt autorijden. Als je eenmaal weet welke andere mogelijkheden je allemaal hebt – en dat zijn er veel – wordt je weg vinden zonder eigen auto heel gewoon. Met de e-gids maak ik die mogelijkheden inzichtelijk en geef ik praktische tips. Wij hebben inmiddels al flink wat ervaring opgedaan die ik graag deel.”

Inclusief 20 euro Greenwheels rijtegoed
De e-gids Leven zonder auto: hoe dan!? is te koop voor € 17,95 euro. Daarbij krijgt men ook nog eens 20 euro rijtegoed om een Greenwheels deelauto te proberen (alleen voor nieuwe gebruikers).

Meer informatie en aanschaf via: de Genoeg webshop

Over Petra en haar Groene Helden Academie

Met de Groene Helden Academie inspireert Petra zoveel mogelijk mensen om ook bewuster en duurzamer te leven. Niet alleen omdat het goed is voor de planeet, maar juist omdat zij ontdekte dat duurzaam doen hun leven veel simpeler en gelukkiger maakt. Petra deelt praktische tips en achtergrondinfo in haar blogs en social media posts. Daarnaast biedt zij een gratis e-book over zero waste, een online cursus om je afval met de helft te verminderen en nu de e-gids Leven zonder auto: hoe dan!?. Petra geeft ook lezingen en workshops over zero waste, autovrij leven en is gecertificeerd spreker over De Verborgen Impact voor stichting Think Big Act Now.

Huishoudboekje: ‘Minder gaan werken is een optie’

Ze verdienen flink meer dan ze uitgeven, en dat bevalt vijftigers Monique en Berend* goed: ‘Het geeft een groot gevoel van vrijheid.’ Dit interview uit de rubriek Huishoudboekje in Genoeg Magazine lees je nu gratis terug op de site!

Door: Miriam Notenboom

Sparen en tweedehands

Monique: ‘We hebben sinds ons afstuderen altijd meer verdiend dan we uitgeven. Niet dat we onszelf bewust iets ontzeggen, we hebben gewoon niet zo’n behoefte aan luxe. We fietsen bijvoorbeeld liever dan dat we de auto nemen, we kamperen graag en kleding kopen we net zo makkelijk tweedehands. Ik heb een gangbare confectiemaat, dat scheelt.

‘Onze drie meiden kopen inmiddels ook vrijwel al hun kleren tweedehands, die moeten niets van de Primark weten. Aan eten geven we ook niet opvallend veel uit, al eten we vrijwel volledig biologisch. Ik ben dol op boodschappen doen, dus ik ga wel vier keer per week naar de bio-super en dan neem ik altijd wel iets mee uit de bak met afgeprijsde producten. Dat betekent dat ik geregeld een maaltijd moet verzinnen rond onverwachte koopjes, maar dat vind ik juist leuk.

‘Van de week scoorde ik twee avocado’s voor één euro, daar kan ik echt van genieten. Zo hebben we gaandeweg een behoorlijk spaarbedrag vergaard. Het grootste deel staat gewoon op een spaarrekening, maar we investeren ook geregeld in crowdfunding-projecten. Verder hebben we obligaties van Het Blauwe Huis, een biodynamische kruidenteler, en zijn we lid van Coöperatie Odin. Daardoor krijgen we meteen korting op onze boodschappen daar. Die reserve geeft ons veel vrijheid.’

Minder werken

Monique: ‘Een paar jaar geleden kon Berend bijvoorbeeld gewoon een baan die hem niet meer beviel opzeggen en zich laten omscholen tot docent. Hij overweegt nu een aantal uur per week minder te gaan werken omdat het werk hem toch wel zwaar valt. Als ik zou willen, zou ik ook minder kunnen gaan werken. Maar ik vind mijn werk als business-analist bij een waterbedrijf erg leuk, dus dat doe ik niet. Iets waar we de afgelopen jaren trouwens wél veel geld in hebben gestoken, is ons huis. Dat is van 1927, dus het houtwerk vraagt permanent aandacht. Ook viel er een boel te isoleren: het dak, de kruipruimtes, de muren achter radiatoren.

‘Inmiddels is dat klaar en sinds 2019 hebben we zonnepanelen, dus onze energierekening is nu mooi laag. Iets anders waaraan we veel uitgeven, is aan vakanties. We gaan alle schoolvakanties weg. Niet naar dure hotels of campings, we zijn meer van de alternatieve bestemmingen. Maar onze wandelschoenen en kampeeruitrusting moeten gewoon goed zijn, en dat kost geld. Daar doen we dan niet moeilijk over. Al zijn twee van onze vijf tenten tweedehands.’ 

Het Huishoudboekje van Monique en Berend

Bespaartips van Monique:

Gratis kamperen

‘De afgelopen jaren hebben we heel wat weekends op campings van het Zuid-Hollands Landschap gekampeerd. Je mag daar gratis een paar dagen staan als je “kampeerbeschermer” bent. Dat kost 45 euro per jaar voor het hele gezin. Ze hebben twee prachtige kampeerterreinen, allebei vlak bij het strand. Je moet wel van stilte houden, wij stonden er in ieder geval vaak als enigen.’

Let op: op deze locaties gratis kamperen is niet meer mogelijk, natuurlijk kun je wel zoeken naar andere plekken om gratis te kamperen/verblijven.

Lokaal lunchen

‘We gaan zelden uit eten als we op vakantie zijn, we vinden het veel leuker om te koken met wat we in de supermarkt vinden. Als we toch uit eten gaan, bezoeken we liefst lunchtentjes van en voor de lokale bevolking. Je krijgt er veel verrassender maaltijden, en dat voor minder geld dan in de toeristische restaurants.’

Merinowol

‘We zijn op vakantie altijd blij met onze shirts van merinowol. Ze nemen geen luchtjes op, dus je kunt ze een hele tijd dragen zonder ze te hoeven wassen. Wol draagt heerlijk in de zomer én winter. Een goed shirt gaat lang mee, dat van Berend is al veertig jaar oud en dat van mij ziet er na acht jaar nog uit als nieuw.’

Dit artikel van Miriam Notenboom verscheen eerder in Genoeg Magazine. *De namen Monique en Berend zijn gefingeerd voor online gebruik.

Bewustzijn klimaatproblematiek leidt niet tot duurzaam gedrag

Het probleem van klimaatverandering is bij de meeste mensen al bekend. Steeds meer Nederlanders maken zich zorgen over hoe het ervoor staat met het milieu. Toch zijn er maar weinig mensen die hun gedrag aanpassen aan het klimaat. Hoe kan dat? En hoe zorgen we ervoor dat we toch meer duurzame keuzes maken?

Klimaatverandering is wereldwijd een groot probleem. Volgens onderzoek van Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en de Protestantste Theologische Universiteit (PThU) blijkt dat driekwart van de Nederlanders zich dan ook zorgen maakt over het klimaat. Eén op de twee Nederlanders voelt zich verantwoordelijk voor het klimaatprobleem en denkt ook dat ze hun gedrag daarop kunnen aanpassen. Toch leidt dit nauwelijks tot het aanpassen van het gedrag.

Opleiding en extra kosten

Het maken van duurzame keuzes heeft te maken met de opleiding en het inkomen van mensen. Vooral mensen die een hbo- of wo opleiding hebben gevolgd en een hoger inkomen hebben, maken zich zorgen over het klimaat, maar passen hun gedrag daar niet op aan. De mensen die een praktische opleiding hebben gevolgd en een lager inkomen hebben, vertonen meer duurzaam gedrag terwijl zij in het dagelijks leven minder bezig zijn met het klimaatprobleem.

Een reden dat de klimaatproblematiek nog niet leidt tot duurzaam gedrag is vanwege de extra kosten die dit meebrengt. Als duurzaam gedrag meer kost dan het niet-duurzame gedrag, kiezen mensen eerder voor de goedkopere optie.

Kiezen voor duurzaam gedrag

Wil jij je zorgen voor het klimaat wél graag omzetten in duurzamer gedrag? Daar zijn heel veel manieren voor! Duurzaam adviseur Wilma van Stek geeft aan dat duurzame keuzes maken helemaal niet moeilijk hoeft te zijn, zij heeft een paar simpele tips die al veel impact kunnen hebben.

  • Let op je voeding. Kies er bijvoorbeeld voor om vegetarisch te gaan eten.
  • Kijk kritisch naar je spullen voordat je iets nieuws koopt. Veel spullen verdwijnen namelijk in de kast, zonder je er meer naar omkijkt.
  • Koop verzorgingsspullen die geen microplastic bevatten. Met de app Beat the microbead kun je de labels van producten scannen en zien of het product microplastic bevat.
  • Kijk bij het kopen van producten naar de duurzame variant of merken waarbij natuurlijke ingrediënten worden gebruikt.

Nog wat extra tips:

Hoofdfoto bij bericht: via Pexels

Kopen of laten lopen: een warmtepompdroger

Als je de was niet buiten kunt of wilt drogen, is een warmtepompdroger de beste milieukeuze. Een warmtepompdroger gebruikt veel minder energie dan een conventionele droger en kan daarmee onze droogschaamte wat verminderen. Maar is het ook de beste keus voor je portemonnee?

Door: Heleen van der Sanden

In Genoeg over de voordelen van een wasdroger schrijven, is als vloeken in de kerk. Je was aan de lijn laten drogen is immers gratis én het best voor het milieu. Toch verslaat de wasdroger de vaatwasser als je kijkt hoeveel huishoudens zo’n apparaat in huis hebben: meer dan 60 procent. Dat is wel begrijpelijk: niet alle mensen zijn in de gelukkige omstandigheid dat ze de was buiten kunnen uithangen, of ergens in hun woning. Ook werkt het weer niet altijd mee. Verder zijn velen van ons bijzonder gesteld op het gemak van de wasdroger. Om nog maar te zwijgen over handdoeken die zacht zijn en niet van bordkarton. Niets menselijks is ons vreemd.

De warmtepompdroger

Een warmtepompdroger gebruikt veel minder energie dan een conventionele droger en kan daarmee onze droogschaamte wat verminderen. Maar zo’n droger is in aanschaf een stuk duurder dan zijn energievretende conventionele evenknie. Hoe verhouden zich die hogere aanschafkosten tot de lagere kosten voor het energieverbruik? Dat vraagt rekenwerk. Gelukkig heeft de onafhankelijke voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal een handige tool die alles precies voor je uitrekent.

Plussen en minnen

Zelf maakte ik uit milieuoverwegingen al vijftien jaar geleden de keuze voor een warmtepompdroger. Inmiddels ben ik al aan mijn tweede exemplaar toe. Dat kocht ik in 2017 voor 749 euro. Gemiddeld gebruik ik de droger driemaal per week. Ik voer mijn gegevens in op de site van Milieu Centraal en krijg meteen het kostenplaatje te zien van mijn warmtepompdroger met A++ energielabel, vergeleken met een goedkope condensdroger. Het resultaat, een berekening over de hele levensduur van de vergeleken apparaten, liegt er niet om.

De uitslag luidt: ‘Kiezen voor deze warmtepompdroger met label A++ in plaats van een wasdroger met energielabel B is goed voor het milieu en levert in jouw geval financieel voordeel op. Voor het milieu is het beter om deze warmtepompdroger met energielabel A++ te gebruiken dan een wasdroger met label B. In totaal scheelt dat 962 kg CO2-uitstoot. Dit komt overeen met de CO2-uitstoot van 4295 kilometer autorijden. Voor je portemonnee is het ook beter om deze warmtepompdroger met energielabel A++ te gebruiken, vergeleken met de wasdroger met energielabel B. Je bent daarmee in totaal 330 euro goedkoper uit.’

De was binnen op een rekje laten drogen. Foto: Ron Lach via Pexels.

Geweldige uitslag: als ik nog geen warmtepompdroger had, zou ik er nu eentje kopen! En dan heeft Milieu Centraal in haar berekening voor een periode van twaalf jaar niet eens meegenomen dat een goedkope droger het waarschijnlijk niet eens zo lang zal volhouden. Mijn vorige warmtepompdroger ging precies twaalf jaar mee. (Daarnaast rekent de voorlichtingsclub ook nog ouderwets met benzineauto’s, maar ik rijd natuurlijk elektrisch.) En als ik op dit moment een nieuwe droger nodig had en het hoogste label kocht dat nu verkrijgbaar is, energielabel A+++, hoe zag het plaatje er dan uit?

Het rekenwonder van Milieu Centraal laat me meteen zien wat dat oplevert: ‘Voor het milieu is het beter om deze warmtepompdroger met energielabel A+++ te gebruiken dan een wasdroger met label B. In totaal scheelt dat 1034 kg CO2. Dit komt overeen met de CO2-uitstoot van 4616 kilometer autorijden. Voor je portemonnee is het ook beter om deze warmtepompdroger met energielabel A+++ te kopen dan deze wasdroger met label B. Je bent daarmee in totaal € 230 goedkoper uit.’

Mijn A++-warmtepompdroger presteert dus verhoudingsgewijs heel goed, ook vergeleken met een A+++-droger: het extra plusje is flink wat duurder in aanschaf en biedt in ruil daarvoor wel lagere energiekosten, maar niet zoveel dat je het de hogere aanschafkosten voor het extra plusje eruit haalt. Kijken we dan naar de vermindering van CO2-uitstoot van een warmtepompdroger met A+++-label vergeleken met die met een A++-label, dan zorgt het extra plusje voor een verminderde uitstoot van 1034 minus 962 kilo CO2, oftewel 72 kilo.

CO2-Voetafdruk

Is dat veel of weinig, 72 kilo minder CO2-uitstoot in 12 jaar? Ik zoek op dezelfde Milieu Centraal-site de test waarmee ik mijn CO2-voetafdruk kan berekenen en vul de vragen in. Helaas: ik scoor weinig beter dan het gemiddelde Nederlandse huishouden. Dat stoot jaarlijks gemiddeld direct 8 ton CO2-uit door energiegebruik in huis en vervoer. Daarbovenop komt nog eens 12,5 ton aan indirecte CO2-uitstoot voor onder meer voeding, spullen en kleding. Ik zie in de uitslag ook waaraan dat bij ons vooral ligt: ons jaren-dertighuis slurpt zo veel energie dat het het effect van onze goede aanpassingen op andere terreinen – onder meer elektrisch rijden – te niet doet. Tijd voor actie…

Kopen of laten lopen?

Maar terug naar de warmtepompdroger. Een exemplaar met een extra plusje zou op jaarbasis 6 kilo minder CO2-uitstoot opleveren. Als ik de extra aanschafkosten investeer in betere isolatie van mijn woning, gaat dat mijn CO2-voetafdruk waarschijnlijk meer verkleinen. Kortom: ik ben tevreden met mijn A++-warmtepompdroger.

Dit artikel van Heleen van der Sanden verscheen eerder in Genoeg Magazine 124. 

Hoofdafbeelding: Karolina Grabowska via pexels.