Kleding van natuurlijke materialen lijkt duurzaam, maar is dat vaak niet. Milieu Centraal liet doorrekenen hoe vervuilend verschillende kledingstoffen zijn voor het milieu. Wol en zijde scoorden veruit het slechtst. Wat wel duurzaam is? Slow fashion.
Wol
Niks duurzamer dan de geitenwollensok zou je denken. Mis dus. De sokken worden, anders dan de naam doet vermoeden, gemaakt van schapenwol. Volgens Milieu Centraal niet zo eco omdat de boeren en scheten van de schapen het broeikasgas methaan in de lucht brengen. Ook hebben grazende schapen veel land nodig. Het scheren is vaak dieronvriendelijk. Ook zijde is geen goede keuze als het gaat om dierenwelzijn en milieu. De rupsen worden levend gekookt en voor de productie van zijde is veel energie en water nodig.
Recyclen
Wat is dan wel een goede keuze? Kleren van recycled katoen kwamen veruit als beste uit de test. Er hoeft geen gewas voor te worden verbouwd, er komt geen dierenleed bij kijken en katoen draagt niet bij aan de plastic soep. Alle andere stoffen, of het nu katoen is of synthetisch materiaal, verschillen niet veel van elkaar als het gaat om milieuimpact. Katoen belast het milieu vooral bij de productie: er is veel water nodig en veel bestrijdingsmiddelen. Synthetische stoffen als fleece zijn gemaakt van gerecycled materiaal, maar dragen tijdens het wassen juist weer bij aan de vervuiling van de wereldzeeën.
Slow fashion
Kleding van recycled materiaal is nog maar beperkt verkrijgbaar. En de meeste modemerken vernieuwen hun collectie elke 3 tot 6 weken. Meedoen met de laatste trends betekent dan ook voortdurend heen en weer lopen tussen de kledingwinkel en de textielcontainer. Maar geen nood, want er is een nóg betere optie: Slow Fashion. Je kiest hierbij bewust niet voor de zogenaamde (ultra) fast fasthion, en gaat zoveel mogelijk voor duurzaam, holistisch en tweedehands. Zo krijg je een garderobe van tijdloze en kwalitatief goed kleding, met je geheel eigen stijl.
No buy challege
En natuurlijk kun je ook gewoon helemaal niks kopen. No buy challenges zijn er tegenwoordig in veel vormen en ze hebben allemaal één ding gemeen: je koopt een tijdje helemaal niks (nieuws). Zo kun je beginnen met een maand geen nieuwe kleding kopen, of voor de gevorderden koop je een jaar lang helemaal niks nieuws. Voor ieder is er wel een uitdaging! Feit is in ieder geval dat zo’n challenge je met de neus op de feiten drukt van hoe vaak we dingen (nieuw) kopen. Ook kan dit je leren om veel bewuster om te gaan met de spullen die je al in huis hebt.
Op de Dag van de Duurzaamheid zetten wij graag een aantal inspirerende mensen in het zonnetje die we eerder spraken voor Genoeg magazine. Het zijn stuk voor stuk mensen die zich inzetten voor een duurzamere wereld met genoeg voor iedereen.
Zorgen voor elkaar
Teun Toebes spraken wij in de lente van 2023. Zijn missie: een menswaardiger bestaan voor mensen met dementie. Om daar zelf aan bij te dragen, woont de verpleegkundige al jaren op de gesloten afdeling in een verpleeghuis. Tussen de demente bewoners. Teun vertelde ons daarover: ‘Ik besef dat het uniek is, maar ik zou willen dat het niet uniek was. In de kern is het treurig dat een 23-jarige zoveel media-aandacht krijgt omdat hij met ouderen samenleeft. Dat zegt veel over hoe wij in Nederland níet met elkaar samenleven. Hoe kun je spreken over een inclusieve samenleving, als tienduizenden mensen achter een codeslot leven?’
Teun Toebes in Genoeg136
Teun Toebes (inmiddels 24) reisde meer dan drie jaar rond de wereld om te onderzoeken hoe andere landen omgaan met dementie en wat wij daarvan kunnen leren om de toekomst mooier en inclusiever te maken. De documentaire die hij hierover maakte met filmmaker Jonathan de Jong, is op 9 oktober in première gegaan in Koninklijk Theater Tuschinski. Waar de film daarna te zien is, wordt bekendgemaakt via human-forever.com.
Van weervrouw naar klimaatactivist
Margot Ribberink (58) werkte 20 jaar als weervrouw bij RTL4 maar stopte en heeft nu een nieuwe missie: mensen inspireren en activeren om groener te leven. Ze daagt zichzelf uit om haar eigen CO2-voetafdruk steeds verder te verkleinen. Margot: ‘Door zelf iets te doen, verdrijf je het machteloze gevoel. Inmiddels koop ik al ruim een jaar geen kleding meer.’
Margot Ribberink in Genoeg
Wat doet Margot verder voor een betere wereld? ‘Ik ben al jaren vegetariër, sinds een paar jaar probeer ik ook twee tot drie keer in de week veganistisch te eten. Ik heb groene stroom en mijn hele huis is supergoed geïsoleerd. Spullen koop ik alleen nog tweedehands. Ik heb een elektrische fiets gekocht en alle afstanden tot dertig kilometer doe ik nu met de fiets. Zo kan ik nog wel even doorgaan. Gewoontes veranderen is niet altijd makkelijk. Maar het voelt niet als opoffering. Integendeel.’
Repareren kun je leren – het succes van het Repair Café
Een Repair Café is een ontmoetingsplaats in de buurt waar iedereen met hulp van handige vrijwilligers eigen kapotte spullen kan laten (of leren) repareren. Er zijn nationaal en internationaal inmiddels honderden Repair Cafés actief en er komen er steeds meer bij. Het concept is dan ook een groot succes te noemen. In plaats van oude of kapotte spullen weg te gooien en nieuw te kopen, worden mensen zo gestimuleerd om eerst aan reparatie te denken. Je kunt met van alles in een Repair Café terecht: huishoudelijke apparaten, gebruiksvoorwerpen, meubels en technische apparatuur. Martine Postma (53) is bedenker en oprichter van het Repair Café. Genoeg volgde de ontwikkelingen vanaf de opening van het allereerste Repair Café in 2009 en maakte samen met Postma een populaire rubriek over reparaties. Wat ons betreft is Martine een topper van duurzaamheid!
Bea Johnson (49) is hét gezicht achter Zero Waste. Ze was één van de sprekers op de Genoegdag 2017. Wij schreven in Genoeg editie 114 over Bea, die het met haar gezin presteert om slechts één klein weckpotje afval per jaar te produceren. Ze vertelde ons: ‘Kinderen willen geen spullen, maar aandacht en fijne ervaringen. Het zijn de ouders die spullen kopen, die kiezen voor al die overvloed. Zij kunnen bewuste keuzes maken en dan worden die de norm.’
Wat het Bea bracht om zero waste te leven? Bea: ‘Het heeft me zeker moeite gekost om zo ver te komen, maar nu stelt dit eenvoudige leven me in staat om mijn manier van leven uit te dragen. Ik hoef veel minder tijd te besteden aan mijn huishouden, doordat ik de hoeveelheid spullen in mijn huis tot een minimum heb teruggebracht. We geven ook 40% minder geld uit nu we onze leefstijl hebben vereenvoudigd en we besparen 15% op de kosten van voeding. Verder kopen we kleding, meubilair en andere spullen altijd tweedehands.’
Bea Johnson met haar jaarlijkse weckpotje afval
Low Impact man
Naast zijn theatershows en boeken werd Steven Vromman (63) ook bekend door zijn programma The Low Impact Man op de Vlaamse televisie. Hierin ging hij de uitdaging aan om echt milieubewust te leven en een ecologische voetafdruk van 1,6 hectare te behalen. Dat is het ‘eerlijke aandeel’ aan oppervlakte waarmee iedere aardbewoner toe zou moeten kunnen komen.
Steven Vromman in Genoeg
In zijn boek ‘Amor Mundi’ uit 2020, neemt Vromman je mee in de nabije toekomst. Zo schetst hij wat wij ons zo moeilijk kunnen voorstellen: wat zal het effect van onze huidige handelingen zijn over 30 jaar? De titel van Vromaman’s onlangs verschenen boek (2022) is ‘Hoop, een kompas in turbulente tijden’. Vromman over dit nieuwe boek: ‘Dit boek kan je vergelijken met de safety instructions die je krijgt als je een vliegtuig binnenstapt. Je hoopt ze niet nodig te hebben, maar je leest ze best toch even door. De instructies in dit boek gaan over de risico’s die we lopen. Welke scenario’s zijn mogelijk? In welke mate kunnen we ons voorbereiden op het verdwijnen van wat vanzelfsprekend lijkt? Welke spulletjes kunnen we maar beter in huis hebben? Kortom, hoe worden we samen veerkrachtig in turbulente tijden?’
Wil jij beginnen met duurzamer leven? Zoals ze in het boeddhisme zo mooi zeggen: iedereen volgt zijn eigen (levens)pad. En zo is het natuurlijk ook met duurzaamheid! Misschien ben jij je recent bewust geworden van de noodzaak van een meer duurzame levensstijl, of je vraagt je af waar je kan beginnen zonder je hele leven overhoop te gooien. Geen zorgen: duurzaamheid is gelukkig voor iedereen binnen handbereik. Dus ook voor jou! Deze tips helpen je op weg.
Duurzaamheid voor iedereen
Aan een duurzame levensstijl kleefde lange tijd het imago van ‘geiten-wollen-sok’. Die tijd is – gelukkig – voorbij! Zo streeft tegenwoordig de ene na de andere influencer een meer duurzame levensstijl na en inspireren zij anderen om dit ook te doen. Zoals Alfred Slomp (45) in de Genoeg Herfsteditie zegt: ‘Ik wil mensen wakker maken en laten zien wat wél kan.’ In zijn boek ‘Wat kun je wél doen’ geeft hij dan ook praktische tips en handvatten om aan de slag te gaan met duurzaam leven. Net als influencer Saskia Sampimon-Versneij van The Green List, die in haar boek ‘Niks nieuws’ handige tips geeft om op een leuke manier aan de slag te gaan met een bewuster leven. Join the revolution!
Start met duurzaam denken
Starten met duurzaam leven kan op veel manieren, bijvoorbeeld door met een duurzame blik naar de wereld te kijken. Het gaat daarbij natuurlijk om de impact van jouw keuzes op het klimaat en de natuur maar zeker ook om je eigen gezondheid. Stel jezelf de vraag: hoe kunnen we in de toekomst blijven genieten van dezelfde middelen als nu? Hoe zorg ik goed voor mezelf, de natuur en mijn omgeving?
Het antwoord op die vragen is een goed begin van jouw duurzame weg. En het mooie? Je kunt dit pad zelf vormgeven. Houd je bijvoorbeeld van mooie kleding en wil je niet perse minder shoppen, dan kun je misschien wél bewust kiezen voor duurzame merken, eerlijke winkels of tweedehandse kleding. Of houd je van reizen en wil je dit niet opgeven? Dan kun je misschien vaker de trein pakken in plaats van het vliegtuig, of minder verre reizen maken en iets dichter bij huis op avontuur gaan. Het gaat erom dat je nadenkt over de impact van jouw acties op de wereld, en op basis hiervan bewuste keuzes maakt.
Gooi minder weg
Een eenvoudige manier om duurzamer te leven: gooi minder weg. Dit is net zo simpel als het klinkt. Gooi bijvoorbeeld oude kleding niet zomaar weg, maar geef het door of breng het naar een inzamelpunt. Ook als de kleding of andere textiel kapot is, kan de stof vaak nog worden gerecycled. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld meubels, boeken en keukenspullen.
Ook een belangrijke categorie: voedsel. Boodschappen doen voor meerdere dagen helpt gek genoeg om juist minder te kopen. Helemaal als je hierbij kijkt naar wat er thuis nog in de koelkast ligt. Maak je op basis daarvan een weekmenu, dan zorg je dat je minder hoeft in te kopen én minder weggooit. Plan eventueel ook een ‘restjesdag’ in de week. Op die dag kijk je wat er nog in de koelkast en voorraadkast ligt en daarmee maak je een maaltijd. Daarnaast kun je ook beter worden in het lezen van houdbaarheidsdatums, veel producten zijn langer houdbaar dan je zou denken!
Alle beetjes helpen: minder vlees
Vegetariër is nog zo’n begrip dat gelukkig meer flexibiliteit kent dan vroeger. Er was een tijd dat het maar lastig was als je geen vlees wilde eten. Tegenwoordig is dit veel meer de norm geworden en kennen we ook veel flexitariërs: mensen die af en toe vlees eten. Zoals Tess Schram (32) in de Genoeg Herfsteditie zegt: ‘Duurzaam leven wordt haalbaar als je niet meer nastreeft dat alles helemaal perfect is. Je kunt heus wel veganist zijn en af en toe dat kaasblokje bij de wijn nemen.’ Kortom: de wereld is niet zwart wit, je hoeft niet te kiezen voor alles of niets.
‘Duurzaam leven wordt haalbaar als je niet meer nastreeft dat alles helemaal perfect is.’
Tess Schram (32) van @tesstosustainability
Realistische doelen
Kijk vooral naar wat haalbaar is voor jou. Stel realistische doelen voor jezelf, dan is de kans op succes groter. Heb jij bijvoorbeeld een tuin die vooral bestaat uit tegels maar heb je geen tijd of geld voor een enorme verbouwing? Neem een kleine stap: zet wat potten met planten en bloemen op je terras. En eet je nu 7 dagen per week vlees? Dan is de overgaan naar helemaal geen vlees eten waarschijnlijk een te grote stap. Start in plaats daarvan bijvoorbeeld met één dag per week geen vlees of stap over op biologisch vlees, dit is makkelijker vol te houden en heeft ook al impact. Met kleinere stappen voel jij je meteen een stuk succesvol op je weg naar meer duurzaamheid!
Meer weten
Er zijn natuurlijk nog veel meer tips te bedenken om te starten met een duurzamere levensstijl. In Genoeg Magazine en op de site lichtten we al deze thema’s en meer uitgebreid uit. Zo vertellen in de Genoeg Herfst 2023 vier groene influencers over hun weg naar duurzaamheid en hoe zij anderen hierin inspireren. Deze Genoeg bestel je eenvoudig via de site, of neem een abonnement en mis geen enkel nummer!
Overstappen op bamboe papier. Boerenland opkopen om de biodiversiteit te verbeteren. En een voedselafvalmonitor voor de horeca. Zomaar een paar initiatieven die jaarlijks tijdens Duurzame Dinsdag onder de aandacht worden gebracht in Den Haag. In 2024 gebeurt dat op 3 september.
Duurzame Dinsdag
Duurzame Dinsdag moedigt mensen aan om na te denken over duurzame oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Iedereen kan bijdragen door innovatieve projecten, voorstellen of ideeën in te dienen die bijdragen aan een groenere en duurzamere wereld. Denk aan initiatieven op het gebied van energiebesparing, circulaire economie, natuurbehoud, mobiliteit en sociale duurzaamheid.
Duurzame Dinsdag is de Prinsjesdag van duurzaamheid, want ieder jaar worden de duurzame ideeën en initiatieven onder de aandacht gebracht in Den Haag. Ieder jaar in september wordt het duurzame koffertje in den Haag overhandigd. In 2023 was dit maar liefst voor de 25e keer overhandigd en zaten er 155 initiatieven in! In 2024 zitten er zelfs 227 ideeën in de koffer.
Voorbeeld van initiatieven
Alle ideeën uit de duurzame koffer zijn zeker de moeite waard om te bekijken. Daarnaast zijn er ieder jaar een paar genomineerden die zich mogen presenteren aan de jury en het publiek. Zoals in 2024 D2D Water Solutions, Gloovy en Groente & Fruitbrigade, die er alledrie met de winst vandoor gingen en ieder een cheque van € 10.000kregen.
Steeds meer ondernemingen streven niet alleen naar financiële winst, maar ook naar winst voor mens en planeet: sociaal, duurzaam en eerlijk. We hebben immers allemaal de keus waaraan we ons geld uitgeven. Met onze portemonnee kunnen we stemmen voor een eerlijke en duurzame wereld. Genoeg werkt dan ook uitsluitend samen met partners die streven naar ware winst.
Ken je bijvoorbeeld Werfzeep al? Deze biologische, handgemaakt zeep is verzorgend voor jou én de natuur. Bij de volgende Genoeg die op 15 september uitkomt, kun je een gratis Werfzeepje aanvragen. Ook kun je in het nieuwe nummer een gratis proefpakket aanvragen van Pawr, pionier en producent van vleesvrije hondenvoeding.
En ben jij ook al fan van Snuggs? Het gebruik van Snuggs menstruatie-ondergoed is een stuk comfortabeler en milieuvriendelijker dan maandverband en tampons. Genoeg-lezers testten dit product uit, op onze site lees je wat ze ervan vonden.
We kunnen er echt niet meer omheen: de kledingindustrie is ontzettend vervuilend. Er wordt enorm veel geproduceerd en een groot deel belandt – gedragen of niet – bij het afval. Zonde natuurlijk, er kan om te beginnen veel meer gerecycled worden. Sinds juli 2023 zijn kledingwinkels verantwoordelijk voor de inzameling van oud textiel, waardoor recyclen makkelijker moet worden. Wat kun je verder doen om je kledingkast zo duurzaam mogelijk te maken?
Helemaal niks kopen?
Natuurlijk is de meest duurzame optie om zo min mogelijk te kopen. Kort gezegd: níet kopen is duurzamer dan wel kopen. Niet meer meedoen met de snelle mode, de zogenaamde (ultra) fast fashion, scheelt al heel veel. Dit zijn immers vaak items die korte tijd in de mode zijn en na een paar keer dragen al worden weggegooid, niet meer mooi zijn, of achter in een kast belanden. Niet zo duurzaam natuurlijk.
Maar zelfs met tijdloze items hebben we allemaal af en toe iets nieuws nodig. Oude kleding past niet meer, het is versleten, of je wilt je garderobe aanvullen met een nieuw item. Hoe kun je dit duurzaam doen? Het volgende stappenplan helpt je op weg om minder te kopen én meer te recyclen.
Kast opruimen
Je kast goed opruimen is een goede eerste stap. Haal alle kleding eruit en bekijk of pas ieder item kritisch: draag ik dit graag en vaak? Hoeveel heb ik hiervan nodig (heb je bijvoorbeeld écht 10 dikke truien nodig)? Als je dit kritisch doet, zul je zien dat je van ieder kledingstuk een stapel met favorieten overhoudt.
Lijstje maken
Met een opgeruimde kast weet je precies wat je hebt, en dus ook welke items je eventueel nog nodig hebt. Maak hier een lijstje van en houd je eraan. Allereerst kun je oude kleding en schoenen natuurlijk laten repareren of dit zelf doen. Ook kun je denken aan tweedehands kopen, ruilen of lenen. Zo kun je ruilen met vrienden, naar een tweedehands- of kringloopwinkel, kopen via Vinted, of naar een kleding bibliotheek bij jou in de buurt. Op deze manier aan je ‘nieuwe’ kleding komen scheelt ook nog eens veel geld.
Duurzaam kopen
Wil je iets nieuw kopen? Ga dan voor duurzame merken en producten. Online zijn verschillende overzichten te vinden van duurzame merken. Zoals Project CeCe. Let bijvoorbeeld op de grondstoffen die zijn gebruikt, of een product lokaal is geproduceerd en of het diervriendelijk is. Echt duurzame merken zijn vaak transparant over het hele proces.
Deze merken zijn vaak iets prijziger dan de fast fashion ketens. Bedenk wel dat de kledingstukken ook beter gemaakt zijn en dus langer meegaan. En als je ervoor zorgt dat je alleen het echt nodige koopt, heb je wellicht iets meer uit te geven aan een paar goede, duurzame items.
No buy challenge
Als het goed is heb je hierna een kast met alleen maar goede, passende items die je regelmatig draagt. Nu is het natuurlijk de kunst om het daarbij te houden, in ieder geval zo lang mogelijk. Daag jezelf eens uit en doe mee aan een no buy challenge, waarbij je een half jaar of langer helemaal niks nieuws koop. Velen gingen je al voor, dus er zijn veel styling en andere tips te vinden voor een shopvrij jaar. Door deze challenge word je extra creatief met wat er al in je kast hangt én het bespaart je veel geld.
Oude kleding recyclen
En als laatste natuurlijk: recycle je oude kleding. Dit kan op heel veel verschillende manieren. Gooi oude kleding in ieder geval niet weg, ook niet als het kapot is. Je kunt kleding die nog goed is weggeven of naar een kringloopwinkel brengen. Ook kun je het verkopen via bijvoorbeeld Marktplaats of Vinted, dan houd je er nog iets aan over.
Kleding die kapot is kun je naar een inzamelpunt brengen, de grondstoffen kunnen dan gerecycled worden. Zoals eerder genoemd zijn kledingwinkels en -merken hiervoor verantwoordelijk sinds juli 2023, dus als het goed is kun je op veel meer plekken dan voorheen terecht met je oude kleding. Ook is het de bedoeling dat met deze nieuwe regels in de toekomst meer gerecyclede kleding in de winkels te vinden is. Dit wordt vezel-tot-vezel genoemd: van oude kleding weer nieuwe kleding maken.
