Zelf maken: gefermenteerde dranken zoals kombucha

Kombucha is een verfrissend drankje dat bekend staat om zijn probiotische eigenschappen. Deze gefermenteerde thee kun je tegenwoordig op veel plekken krijgen, al is het aan de prijs. Voordelig en leuker is het natuurlijk om het zelf te maken. Iets minder bekend (maar zeker niet minder lekker) is waterkefir. Ook dit gefermenteerde drankje wordt steeds populairder en kun je eenvoudig zelf maken. Wij delen enkele tips en recepten.

Wat is kombucha

Kombucha is een gefermenteerde theedrank die wordt gemaakt door gezoete thee te mengen met een Kombucha-zwam van bacteriën en gisten. De suiker in het mengsel voedt de zwam, die de suiker vervolgens omzet in probiotica, zuren en vitaminen. Zo ontstaat een bruisende, lichtzure drank. Een Kombucha-zwam kun je bijvoorbeeld gratis krijgen van iemand die ook zelf Kombucha maakt, of je kunt het online bestellen.

Wat is waterkefir

Bij kefir denk je misschien aan het bekende melkkefir dat een beetje op yoghurt lijkt. Waterkefir lijkt meer op een lichtbruisende limonade en komt qua smaak in de buurt van kombucha. Je maakt de drank met kefirkorrels en het is net als kombucha een gefermenteerde en frisse drank. Waterkefirkorrels kun je eenvoudig online bestellen of bij sommige biologische winkels kopen. De korrels vermenigvuldigen zich dus als je eenmaal zelf begonnen bent, kun je ook gaan uitdelen.

Het alcoholpercentage in beide drankjes is lager dan 0,5 procent en is officieel dus verwaarloosbaar. Met de recepten hieronder heb je een basis om te beginnen, waarna je zelf verder kunt gaan experimenteren met de ingrediënten en verhoudingen.

Gezonde darmen, gezond leven

Er wordt steeds meer bekend over het belang van onze darmen op onze algehele gezondheid. De darmen worden ook wel ons ‘tweede brein’ genoemd en dat is niet voor niks. Zo bevatten ze ontzettend veel microbiomen, die zijn op veel manieren belangrijk voor onze algehele gezondheid. Een verstoord microbioom kan vervelende klachten geven zoals een lage weerstand, vermoeidheid en ‘hersenmist’. Door goed voor je darmen te zorgen, zorg je dus goed voor je mentale én fysieke gezondheid. Hoe kun je dat doen? Onder andere door te kiezen voor gezonde voeding. Probiotische bacteriën helpen hierbij en zitten in kombucha en kefir, maar bijvoorbeeld ook in zuurkool, olijven, wortels en zoete aardappels.

Basisrecept voor kombucha

Voor het maken van kombucha heb je 5 ingrediënten nodig: water, groene of zwarte thee, suiker, wat bestaande kombucha (of appelazijn) en een kombucha-zwam, ook wel ‘scoby’ genoemd. Na het fermenteren kun je het drankje eventueel nog verder op smaak brengen met fruit en kruiden.

Ingrediënten:

1 liter water

5 gram groene of zwarte thee

100 gram liefst biologische kristalsuiker

100 milliliter kombucha (of appelazijn) van de supermarkt

1 kombucha-zwam, ‘scoby’

Bereiden:

Breng 250 milliliter water aan de kook in een pan en laat hierin de theebladeren 15 minuten trekken.
Verwijder de thee en los de suiker op in het theewater.
Schenk het theewater in een weckpot (1,5 liter) en schenk hier de rest van het koude water bij, het water is dan lauw.
Schenk de kombucha (of appelazijn) bij de zoete thee in de pot en leg daarna de kombucha-zwam er voorzichtig in.
Sluit de pot af met een dunne (kaas)doek en een elastiekje, zo kan er wel zuurstof bij de drank maar geen stof of (fruit)vliegen.
Laat het geheel 7 tot 14 dagen fermenteren op kamertemperatuur op een donkere plek
Proef na deze tijd of de kombucha al lekker is. Hoe langer je de boel laat fermenteren, hoe zuurder het wordt en hoe minder suiker er overblijft.
De gegroeide zwam(men) haal je er voorzichtig uit, met een beetje van de drank. Zo blijft het goed en heb je wat kombucha voor een volgend brouwsel. Dit kun je in een pot bewaren, meteen nieuwe kombucha mee maken, of natuurlijk weggeven.
Zeef de rest van de kombucha met een plastic zeef, giet het drankje daarna in glazen flessen en sluit af. Zet in de koelkast om te bewaren.

Basisrecept voor waterkefir

Voor het zelf maken van waterkefir heb je slechts 3 ingrediënten nodig: water, waterkefirkorrels en suiker. Voor extra smaak kun je wat zoete, gedroogde, ongezwavelde vruchten toevoegen. Bijvoorbeeld een vijg, abrikoos, dadel, enz. Je kunt ook een schijfje biologische citroen toevoegen.

Ingrediënten:

200 milliliter (bron)water

20 gram korrels

10 gram biologische (riet)suiker

Bereiden:

Doe alle ingrediënten in een weckpot bij elkaar en roer zodat de suiker goed oplost.
Sluit de pot af met een doek en elastiek en zet deze op een plaats met kamertemperatuur.
Laat het drankje 2 dagen staan.
Optioneel: haal de vruchten eruit (dit is GFT-afval) en pers eventueel een halve citroen door de drank (als je niet al een schijfje erbij hebt gedaan).
Giet de kefir af door een plastic zeef, bijvoorbeeld in een mengkom. Daarna giet je de drank in glazen flessen. Sluit af en zet in de koelkast.
De kefirkorrels blijven achter in de zeef. Deze spoel je af onder stromend water en kun je opnieuw gebruiken.

Aan de slag

Waterkefir is dus iets sneller klaar dan kombucha. Bij beide drankjes wordt de suiker omgezet maar er kan een klein beetje restsuiker achterblijven. Hiervoor geldt: hoe langer je het drankje laat staan, hoe zuurder de smaak wordt en hoe minder suiker erin zit. Dat is een kwestie van uitproberen en kijken wat je zelf het lekkerst vindt. Je kunt naar smaak variëren met de verhoudingen en ook kleinere of juist grotere porties maken. Proost!

Meer koken en recepten

Bron: ‘Overprikkels brein’, Charlotte Labee. Kosmos uitgevers 2023.

Afbeeldingen bij artikel: Unsplash