Auteur: Iris Onderwater

Positieve ontwikkeling: schonere lucht door minder fijnstof

Posted on by Iris Onderwater

Er zit minder fijnstof in de lucht, bomen en planten vangen steeds minder fijnstof op. Volgens cijfers van het CBS is de lucht steeds schoner van fijnstof geworden. Dit is een positieve verandering. Fijnstof is namelijk schadelijk voor onze gezondheid en kan bij veel mensen voor klachten zorgen.

Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) daalde de hoeveelheid schadelijke fijnstofdeeltjes die de bomen en planten afvangen tussen 2013 en 2021 met ruim een derde. Bomen en planten filteren de stofdeeltjes uit de lucht. De daling komt vooral doordat de lucht in 2021 schoner is geworden ten opzichte van 2013. Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) is de lucht is schoner door verschillende maatregelen. Zo zijn auto’s nu vaker voorzien van een roetfilter, moet de industrie emissies die uit de productie vrijkomen filteren, en zijn stallen in de veehouderij voorzien van filters die het fijnstof uit de lucht halen.

Gezondheid

Fijnstof is schadelijk voor onze gezondheid. Mensen met astma of hart- en vaatziekten kunnen naast hun eigen klachten ook extra klachten krijgen, maar ook mensen zonder gezondheidsklachten kunnen tijdelijke of blijvende klachten krijgen, zoals droge ogen, hoesten of kortademigheid. Dat de lucht schoner is en de natuur steeds minder fijnstof afvangt, is dus een positieve ontwikkeling voor ons welzijn.

Toch blijven er ook andere risico’s voor onze gezondheid. Chemische bestrijdingsmiddelen ook wel pesticiden genoemd, en PFAS zijn schadelijke stoffen en komen steeds vaker terecht in de natuur. Vooral bij land- en akkerbouw worden de middelen gebruikt om planten en schimmels te doden, maar dit komt ook terecht in de lucht waardoor wij deze stoffen ook inademen. De gevolgen voor mens en dier zijn nog onduidelijk, maar dat het slecht is voor de biodiversiteit is zeker. Zo is er een zekere afname van insecten en een duidelijke achteruitgang van vogels. Voor PFAS geldt hetzelfde, ook deze stof is meer aanwezig in de lucht, deze schadelijke stof vormt een bedreiging voor de gezondheid van mens en milieu. Zo kan het onder andere effect hebben op het immuunsysteem en de cholesterol in het bloed.

Stedelijk groen

Nu even terug naar de verminderde fijnstof. Bosgebieden zijn belangrijk voor het opvangen van fijnstofdeeltjes. Hoeveel fijnstof wordt afgevangen verschilt per type natuur en ecosysteem. Het stedelijk groen neemt de minste fijnstof op, maar ook deze bomen en planten zijn belangrijk. De meeste mensen wonen namelijk in een stad of dorp. Hierdoor profiteren juist op in dit soort gebieden meer mensen van minder fijnstof in de lucht, dan in gebieden waar minder mensen wonen, maar waar juist meer natuur is. Gelderland en Noord-Brabant leveren bijvoorbeeld het hoogste aantal fijnstof afvang. Beide provincies hebben namelijk relatief veel bosgebieden.

Wat kun je zelf doen tegen minder luchtvervuiling?

Ondanks dat er minder fijnstof in de lucht zit, is het nog steeds goed om rekening te houden met luchtvervuiling. Zeker als het gaat om je eigen gezondheid of dat van een ander. Hierbij delen wij daarom een paar simpele tips met wat je kunt doen tegen luchtvervuiling en hoe je er zelf voor kunt zorgen dat je minder schadelijke stoffen binnenkrijgt.

  • Route met minder verkeer: Ga je een stukje wandelen of fietsen? Vermijd drukke wegen en kies voor een rustige weg of vertrek op een ander tijdstip. Dit zorgt ervoor dat je minder schadelijke stoffen binnenkrijgt.
  • Huis ventileren: Het is belangrijk om je huis goed te blijven ventileren. Er kan namelijk ook vervuiling ontstaan door koken en het stoken van hout. Zorg er daarom voor dat je je ramen en ventilatieroosters openhoudt.
  • Kies voor alternatief vervoer: een auto zorgt voor fijnstof in de lucht. Pak de fiets voor de kortere stukken of ga met het openbaar vervoer als je iets verder weg moet zijn.   
  • Minder hout stoken: Hout stoken zorgt voor veel fijnstof in de lucht, kies er daarom vaker voor om de open haard of vuurkorf uit te laten. 

Hoofdfoto via Pexels

Meer nieuws

Omstreden Europese natuurherstelwet toch aangenomen

Posted on by Iris Onderwater

Lange tijd leken de plannen voor de Europese natuurherstelwet niet door te gaan, omdat er geen meerderheid van de stemmen behaald kon worden in Europa. Een nieuwe stemming door de ministers van milieu uit de 27 lidstaten heeft nu toch het tegendeel bewezen. Oostenrijk was intern verdeeld over de wet, maar maakte gisteren bekend toch het plan te zullen steunen. De natuurherstelwet wordt dus tóch aangenomen.

Wat is de natuurherstelwet?

De natuurherstelwet is onderdeel van de Europese Green deal. De Europese Green deal is bedacht om de gevolgen van klimaatverandering en natuurverlies tegen te gaan. Een groot deel van de natuurgebieden van de landen in de Europese Unie is in slechte staat, door klimaatverandering maar ook door het gebrek aan biodiversiteit. De Natuurherstelwet is bedacht om het ecosysteem te verbeteren en verder verlies van planten en dieren tegen te gaan. De wet is verder belangrijk om de bedreigingen voor voedselzekerheid te verminderen. Vooral de agrarische sector is tegenstander van de plannen: zij ervaren de strengere milieuregels als een bedreiging voor hun bedrijven.

De aanloop

De plannen voor de wet begonnen op 22 juni 2022, toen de Europese commissie een voorstel deed. Eén jaar later, op 12 juli 2023, vond er een stemming plaats bij het Europees parlement over de Natuurherstelwet. Het voorstel werd toen aangenomen met een kleine meerderheid van 336 stemmen voor en 300 stemmen tegen. De Europese Raad moest alleen nog formele goedkeuring geven om het wetgevingsproces af te ronden.

Stemming veranderd

De wet leek voor een langere tijd niet door te gaan. In maart werd bekend gemaakt dat Nederland tegen de wet zou stemmen. Nederland zou niet aan de stikstof- en waterkwaliteitsdoelen kunnen voldoen en zou daarom niet willen dat er nog meer onhaalbare doelen bijkomen. In de rest van Europa veranderde de stemming daarmee ook. Doordat Nederland op de valreep toch koos om tegen de wet te stemmen, konden andere landen ook makkelijker van standpunt veranderen. Daardoor stonden de landen: Hongarije, Polen, Italië en Zweden net als Nederland niet meer achter de wet. De landen die wel voor de wet waren, konden geen meerderheid van 65 procent behalen.

Een meerderheid

Een nieuwe stemming heeft ervoor gezorgd dat de natuurherstelwet toch aangenomen wordt. Op 17 juni stemden de ministers van milieu van de 27 lidstaten over de wet. Oostenrijk dat intern verdeeld was over de wet, heeft gisteren toch steun betuigd. Door de steun van Oostenrijk hebben de voorstanders daarom nu een meerderheid behaald.   

Wat gaat er nu veranderen?

De natuurherstelwet wordt gezien als een van de ambitieuze klimaatplannen van de Europese Unie. Maar welke veranderingen gaat de wet nu teweegbrengen? Elk land moet een eigen herstelplan maken. Tegen 2030 moeten de lidstaten ervoor zorgen dat minstens 20 procent van de land- en zeegebieden in de EU hersteld zijn. In 2050 moet dat aantal 90 procent zijn.

Er moet worden ingezet om landbouwecosystemen te verbeteren en de biodiversiteit bij de landbouw te laten toenemen. De steden moeten groener worden met parken, tuinen en bomen. Deze zijn namelijk goed voor planten, vogels en insecten. Europese rivieren moeten vrij stromend worden voor de rondgang van water, sediment en vis. Bij bossen moet er gekeken worden naar de hoeveelheid dood hout, omdat dat bijdraagt aan de bodemvorming. Verder moet er gekeken worden naar het aantal vogelsoorten.

 Meer nieuws

Goed nieuws voor duizenden vogels: geen vliegveld bij Montijo

Posted on by Iris Onderwater

Er komt geen vliegveld in Montijo in Portugal. Dat is goed nieuws voor duizenden trekvogels, waaronder de Nederlandse grutto. De monding van de rivier de Taag, dichtbij de geplande luchthaven, dient namelijk als broedplek en rustplek voor de vogels die daar tijdens de jaarlijkse trektochten en winter verblijven.

In 2020 kwam het plan om een nieuwe luchthaven te bouwen bij Montijo, dicht bij de Portugese stad Lissabon. Dit zorgde voor protest door zowel Portugese als Nederlandse natuurorganisaties. Volgens de organisaties is de Taag-monding een belangrijke broedplek en rustplek voor trekvogels, waaronder de grutto. De bouw van de luchthaven zou zorgen voor een verstoring van het leefgebied van de vogels.

Bedreigde soort

De grutto is de bekendste Nederlandse weidevogel, maar wordt ook steeds meer een bedreigde soort. De grootste oorzaak hiervan is de intensieve melkveehouderij. Het rijke grasland met bloemen en kruiden heeft al enige tijd plaatsgemaakt voor snelgroeiend eiwitrijk gras voor de koeien. Hierdoor zijn er minder insecten voor de vogels en is er een te laag waterpeil. De populatie van de grutto neemt daardoor met vijf procent per jaar af. De grutto heeft daarmee een plek op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels en is dus meer kwetsbaar.

Petitie

In 2020 maakte de Nederlandse Vogelbescherming daarom een petitie om ervoor te zorgen dat de plannen voor de bouw van de luchthaven zouden worden geschrapt. Met de actie werden meer dan 40.000 handtekeningen opgehaald. De petitie werd vervolgens ingediend aan het Portugese kabinet en de president.

Geen luchthaven 

Naast het protest werd er ook internationaal een rechtszaak aangespannen door Portugese en Nederlandse natuurorganisaties tegen het plan voor de nieuwe luchthaven. Volgens de natuurorganisaties zijn er in de plannen onvoldoende rekening gehouden met de natuur en de effecten dat het kan hebben op het milieu. De plannen voor de luchthaven bleken uiteindelijk ook een schending van de EU- en Portugese wetgeving. Er is daarom besloten dat er geen luchthaven mag worden gebouwd op deze locatie.

Meer nieuws

Daling CO2-uitstoot industrie, alleen stijging bij de luchtvaart

Posted on by Iris Onderwater

Er heeft een enorme daling plaatsgevonden als het gaat om de CO2-uitstoot van Nederlandse bedrijven. Een positieve verandering, maar de CO2-uitstoot van de luchtvaart is daarentegen wel gestegen. Hoe komt dit en wat betekent dit voor de toekomst?

Minder CO2-uitstoot

De CO2-uitstoot van Nederlandse bedrijven binnen het Europese Emissiehandelssysteem (EU ETS) was in 2023 13 procent lager dan in 2022, dat meldt de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa). De installaties in Nederland die onder het Europese Emissiehandelssysteem vallen, zijn verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de uitstoot. De uitstoot van deze installaties wordt jaarlijks bijgehouden door de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa). De daling is vooral vanwege de hoge prijzen van energie en grondstoffen. Dit leidde daarom tot een lagere productie en minder uitstoot. 

Vooral de Nederlandse energiesector zorgde voor een daling van de CO2-uitstoot. De reden hiervoor is dat er steeds meer energie wordt opgewerkt uit hernieuwbare bronnen omdat dit goedkoper is. Hierdoor waren er minder fossiele brandstoffen nodig.

Hogere uitstoot luchtvaart

Er heeft wel een stijging plaatsgevonden van CO2-uitstoot bij de Nederlandse luchtvaart. Daar nam de uitstoot in 2023 met 11 procent toe naar 2,6 miljoen ton CO2. De cijfers zijn daardoor weer bijna net zo hoog als voor de coronapandemie, in 2019. Toen was de uitstoot 2,9 miljoen ton CO2. Het gaat hierbij om alleen de vluchten binnen de Europese Economische Ruimte (EER) die onder het Nederlandse toezicht vallen. De vliegtuigen worden wel schoner, maar dat weegt niet op aan het aantal gestegen vluchten.

De Noorse Technische Universiteit (NTNU) onderzocht de emissie van broeikasgassen door de luchtvaart van 197 verschillende landen. Uit dat rapport bleek dat wereldwijd de uitstoot van broeikasgassen bij de luchtvaart hoger is dan gerapporteerd stond. De Verenigde Staten staat bovenaan de lijst van de grootste uitstoters vanwege het grote aantal internationale en binnenlandse vluchten. China volgt op de tweede plek. Opvallend is dat een Europees land in de top 3 staat. Noorwegen heeft een kleine bevolking van bijna 5,5 miljoen inwoners, maar staat op plek 3 als het gaat om het aantal binnenlandse vluchten.

Toekomst

Mark Bressers, directeur-bestuurder van NEa zegt dat als deze trend zich zo doorzet, dat de Nederlandse energie-en industriesector de CO2-reductiedoelen voor 2030 kan behalen. Zeker als er gebruik wordt gemaakt van herbruikbare energie. Ondanks dat dit nieuws positief lijkt, zegt Bressers ook dat de industrie niet perse verduurzaamd is. Als we ervoor willen zorgen dat de CO2-uitstoot ook in de toekomst verder vermindert, is er meer innovatie nodig. Zoals het gebruik van duurzame energie of hergebruik van materialen en onderdelen.

Hoofdfoto via Pexels

Bewustzijn klimaatproblematiek leidt niet tot duurzaam gedrag

Posted on by Iris Onderwater

Het probleem van klimaatverandering is bij de meeste mensen al bekend. Steeds meer Nederlanders maken zich zorgen over hoe het ervoor staat met het milieu. Toch zijn er maar weinig mensen die hun gedrag aanpassen aan het klimaat. Hoe kan dat? En hoe zorgen we ervoor dat we toch meer duurzame keuzes maken?

Klimaatverandering is wereldwijd een groot probleem. Volgens onderzoek van Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en de Protestantste Theologische Universiteit (PThU) blijkt dat driekwart van de Nederlanders zich dan ook zorgen maakt over het klimaat. Eén op de twee Nederlanders voelt zich verantwoordelijk voor het klimaatprobleem en denkt ook dat ze hun gedrag daarop kunnen aanpassen. Toch leidt dit nauwelijks tot het aanpassen van het gedrag.

Opleiding en extra kosten

Het maken van duurzame keuzes heeft te maken met de opleiding en het inkomen van mensen. Vooral mensen die een hbo- of wo opleiding hebben gevolgd en een hoger inkomen hebben, maken zich zorgen over het klimaat, maar passen hun gedrag daar niet op aan. De mensen die een praktische opleiding hebben gevolgd en een lager inkomen hebben, vertonen meer duurzaam gedrag terwijl zij in het dagelijks leven minder bezig zijn met het klimaatprobleem.

Een reden dat de klimaatproblematiek nog niet leidt tot duurzaam gedrag is vanwege de extra kosten die dit meebrengt. Als duurzaam gedrag meer kost dan het niet-duurzame gedrag, kiezen mensen eerder voor de goedkopere optie.

Kiezen voor duurzaam gedrag

Wil jij je zorgen voor het klimaat wél graag omzetten in duurzamer gedrag? Daar zijn heel veel manieren voor! Duurzaam adviseur Wilma van Stek geeft aan dat duurzame keuzes maken helemaal niet moeilijk hoeft te zijn, zij heeft een paar simpele tips die al veel impact kunnen hebben.

  • Let op je voeding. Kies er bijvoorbeeld voor om vegetarisch te gaan eten.
  • Kijk kritisch naar je spullen voordat je iets nieuws koopt. Veel spullen verdwijnen namelijk in de kast, zonder je er meer naar omkijkt.
  • Koop verzorgingsspullen die geen microplastic bevatten. Met de app Beat the microbead kun je de labels van producten scannen en zien of het product microplastic bevat.
  • Kijk bij het kopen van producten naar de duurzame variant of merken waarbij natuurlijke ingrediënten worden gebruikt.

Nog wat extra tips:

Volg Genoeg op Instagram
Aanmelden voor de Genoeg nieuwsbrief

Hoofdfoto bij bericht: via Pexels