Rens Van Maasakker, auteur op Genoeg

Dat het niet goed gaat met de natuur en biodiversiteit in Nederland, was al langer bekend. En dat is nu ook terug te zien in het aantal vlinders. Begin augustus vond de jaarlijkse Vlindertelling plaats en nog nooit werden er zo weinig vlinders geteld in ons land.

Natuurliefhebbers door het hele land gingen afgelopen weekend in de tuin zitten om een kwartier lang te zoeken naar vlinders. De deelnemers zagen er gemiddeld slechts vijf, tegen acht vorig jaar en zelfs zestien gemiddeld in de beginjaren van de telling.

Gelukkig kan iedereen met een tuin of dakterras zelf een steentje bijdragen om de biodiversiteit en vlinderpopulatie te helpen. Hieronder geven we een aantal tips om je tuin vlindervriendelijk te maken!

Waar koop je je planten?

Hoe meer planten, hoe beter, toch? Dat zou je denken, maar dan ligt het er wel aan waar je die planten koopt. Planten uit de meeste tuincentra zijn namelijk vaak flink besproeid met pesticiden, waardoor ze slecht zijn voor insecten. Daarom wordt aangeraden om zoveel mogelijk planten te kopen die biologisch geteeld zijn. Google op ‘biologisch geteelde planten’ en je vindt genoeg aanbieders die planten voor in de tuin verkopen, die niet met schadelijke stoffen zijn bespoten. Biologisch geteelde planten zijn vaak nog wel wat duurder, omdat de vraag lager is. Als de vraag groeit, zal ook het aanbod steeds verder groeien en de prijs dalen.

Tip: In dit artikel lees je 8 praktiche tips voor een duurzame tuin.

Snoeien

Een strak gesnoeide tuin ziet er natuurlijk mooi uit, maar is niet zo fijn voor vlinders en andere insecten. Insecten hebben namelijk plekken nodig om te schuilen en dat doen ze vaak in de takken en bladeren van planten. Daarom is het slim om minder te maaien en gefaseerd te snoeien, hierdoor blijven er genoeg takken en bladeren over voor de insecten om te gebruiken.

Maak jij je tuin ‘klaar voor de winter’? Dan is het goed om je tuinafval niet meteen weg te doen. In de takken en bladeren zitten namelijk vaak nog eitjes van rupsen en andere insecten verstopt. Wanneer je je groenafval nog een tijdje laat liggen, krijgen deze nog de kans om uit te komen. Hiermee bevorder je het aantal rupsen en daarmee ook het aantal vlinders.

Kruidentuin

Een kruidentuin is een ideale plek voor vlinders en bijen. Deze insecten zijn gek op bloeiende kruidenhoekjes met rozemarijn, lavendel, kattenkruid, marjolein, tijm, of venkel. In deze planten zijn namelijk veel nectar te vinden.

Bekijk deze lijst met meer planten waar vlinders van houden.

Liever een brandnetel dan een hortensia

Veel mensen denken dat de hortensia de ideale plant is voor vlinders. Toch is dat zeker niet zo. De grote bloemen van een hortensia zijn zo ver doorgekweekt dat ze geen stuifmeel of nectar meer bevatten. Hoewel het mooie planten zijn, zijn ze waardeloos voor de biodiversiteit.

Rupsen eten het liefst planten die oorspronkelijk voorkomen in Nederland. Eenmaal uit hun cocon maakt het niet meer zoveel uit waar de vlinder zijn nectar vandaan haalt. De brandnetel is veruit de beste voedselplant voor veel soorten rupsen, mocht je in de tuin ergens een rommelhoekje hebben, laat er vooral een paar brandnetels groeien. Of zet een pot met een brandnetel ergens verstopt in een hoekje van je tuin neer, de rupsen en daarmee later de vlinders zullen je dankbaar zijn.

Meer tuin inspiratie

Bronnen: Vlinderstichting, Natuurmonumtenten, NOS.

Nieuws

Supermarkten gaan boeren die melk, groenten en fruit duurzaam produceren meer betalen vanaf 2025. Deze afspraken zijn gemaakt tussen een aantal grote supermarktketens en het keurmerk On the way to PlanetProof. Dit keurmerk strijdt al sinds 2017 voor een eerlijkere compensatie voor duurzame telers. Het gaat in totaal om zo’n 3.000 boeren die volgens de eisen van het keurmerk produceren.

Betalingsregeling

Producten die op duurzame wijze worden geteeld volgens de eisen van het PlanetProof keurmerk ontvangen vanaf nu dus een betere compensatie. Dit houdt in dat de onkosten die boeren maken om duurzaam te zijn, bijvoorbeeld door het gebruiken van mechanische onkruidbestrijding in plaats van chemische, worden vergoed. Voorheen waren deze kosten voor de boer voor eigen rekening, waardoor de kosten vaak hoger opliepen en het minder aantrekkelijk was om duurzame oplossingen te gebruiken. Volgens Stefanie de Kool, van Stichting Milieukeur, beheerder van het keurmerk PlanetProof worden de compensaties die de boeren moeten krijgen voor hun duurzame oplossingen onafhankelijk vastgesteld en worden deze op transparante wijze aan de boer betaald.

Tip: meer lezen over boeren die het anders aanpakken? Lees dan dit interview met boerin Mieke.

Lange weg

Het keurmerk bestaat al sinds 2017 maar het is dus nu pas gelukt om deze eerlijke betalingsregeling van de grond te krijgen. Volgens De Kool komt dit vanwege de mededingingswetgeving. Dit maakte het eerder lastiger om bepaalde prijsafspraken te maken tussen de boeren en de supermarkten, maar omdat deze wet door de Europese Unie onlangs werd aangepast en daarmee versoepeld, werden deze afspraken ineens wel mogelijk.

Hoewel bijna alle grote supermarkten meedoen met de afspraken en het keurmerk, ontbreekt de grootste supermarkt van Nederland. Albert Heijn heeft zijn eigen keurmerk en doet daarom niet meer met On the way to PlanetProof. Volgens Frits Kremer, voorzitter van Kennisnetwerk FoodNet, is dat een flink gemis. In gesprek met NPO Radio 1 vertelt hij dat het keurmerk en de prijsafspraken een mooie vooruitgang zijn, maar dat het ontbreken van Albert Heijn nog een flinke kanttekening is. Hij hoopt dat beide keurmerken samen kunnen integreren waardoor er één duidelijk keurmerk komt, zodat het makkelijker en duidelijker wordt voor de consument.

Kosten voor de consument

De prijsafspraken betekenen dat de supermarkten in veel gevallen meer gaan betalen voor hun duurzame producten, betekent dit voor de consument dan ook hogere prijzen? Volgens De Kool is er door de supermarkten niet duidelijk gecommuniceerd hoe zij deze prijsstijgingen gaan oppakken, maar ook al zouden de supermarkten deze doorberekenen aan de consument, dan zou de prijsstijging niet hoger zijn dan 2 of 3 procent. Als zo’n prijsstijging er komt, is het nog de vraag of de consument bereid is om dit te betalen in ruil voor duurzaam geteelde producten en een eerlijke vergoeding voor de boer.

Verandering

Het keurmerk zet met deze stap hopelijk een mooie verandering in gang. Er was voorheen nauwelijks een verdienmodel voor boeren die duurzaam willen telen. De prijsafspraken laten zien dat duurzaamheid ook winstgevend kan zijn en hopelijk worden hiermee meer boeren gestimuleerd om de stap naar duurzaamheid te maken.

Bronnen: Radio 1, Een Vandaag.

Foto: Nederlands boerenbedrijf in Breskens. Foto: Tom De Decker via Pexels.

Auteur: Rens Van Maasakker

Dit kun je doen om de vlinders een handje te helpen