6 activiteiten die je ook met regen kunt doen

De Nederlandse zomer is altijd weer een verrassing. Van extreem nat tot extreem droog: we hebben alles wel voorbij zien komen. En je kunt natuurlijk veel dingen plannen in het leven, maar het weer is daar niet één van. Gelukkig zijn er veel leuke activiteiten te bedenken die je altijd kunt doen, wat het weer ook is. Daarnaast zijn ze ook laagdrempelig en goed lokaal uit te voeren, voor een lage zomerse voetafdruk.

Mountainbiken

In Nederlandse natuurgebieden vind je ontzettend veel mountainbike-paden. Dat zijn kleine, kronkelige paden die door natuurgebieden lopen, en waarbij gebruik is gemaakt van het natuurlijke hoogteverschil. Met een lichtgewicht mountainbike-fiets kun je hier heerlijk doorheen fietsen. Je begeeft je zo midden in de natuur en bent meteen lekker sportief bezig. Als je zelf geen fiets hebt, kun je deze vaak voor een redelijk bedrag huren op locatie. Regent het? Ook dan kun je prima mountainbiken. Je zit misschien helemaal onder de modder, maar de soms diepe plassen maken het fietsen wel extra uitdagend en leuk!

Grote plassen op het mountainbike-pad. Foto: Sanne Simons

(Blote voeten) wandeling

Wandelen is echt zo’n activiteit die geschikt is voor ieder weertype. Ook is het goed voor je gezondheid en heel milieuvriendelijk. Zeker als je te voet of met de fiets van huis vertrekt. En zoals een wijs persoon ooit zei: ‘Slecht weer bestaan niet, alleen slechte kleding.’ Kortom: op (een beetje) regen kun je je prima kleden tijdens het wandelen. Koud zul je het ook niet snel krijgen door de continue matige inspanning van het wandelen. En wist je dat wandelen op blote voeten ervoor zorgt dat je helemaal uit je hoofd komt? Ook heeft het nog meer voordelen voor je voeten. Zeker in de natuur is dit fijn, waar de ondergrond zacht is. Er zijn zelfs meerdere blotevoetenpaden in Nederland.

Dus trek die goede wandelschoenen maar aan, of juist niet, en duik de natuur in voor een lekkere wandeling!

Handige tips om te wandelen als het wél warm is, vind je hier.

Lezen

Veel mensen zouden wel meer willen lezen maar vaak komt het er niet van. De zomermaanden, en vooral tijdens de vakantie, is dan de tijd waarin je daar toch het meeste aan toekomt. En wat is nou een meer ontspannen activiteit dan lekker lezen in de zon? Of als het regent natuurlijk in een luie stoel of op de bank? Bij Genoeg zijn we gek op lezen en in het magazine tips de redactie regelmatig interessante boeken over thema’s die passen bij de thema’s van Genoeg. Het zijn stuk voor stuk inspirerende boeken, die vaak ook aanzetten tot actie voor een bewust leven vol duurzaamheid.

Lekker (uitgebreid) koken

Houd jij van koken? In de vakantie heb je hier vaak net wat meer tijd voor, ook door de lichte, lange zomeravonden. Een goed moment om eens uit te pakken! En bijvoorbeeld wat nieuwe recepten uit te proberen, of lekker buiten te koken. Regent het? Dan zit je binnen natuurlijk net zo lekker. Nodig wat vrienden uit, of houd het juist intiem. En geniet de hele avond van heerlijke gerechten en zomerse drankjes.

Klussen

Heb je nog wat klusjes liggen in en om het huis? Daar is de zomer vaak het ideale moment voor. Doordat je tijdens het klussen lekker met je handen bezig bent, is het een fijne en mindful activiteit. Zeker als je er de tijd voor neemt. Toch kan klussen ook intensief, duur en een belasting voor het milieu zijn. Wij vroegen Genoeg-lezers naar hun beste tips voor duurzaam klussen. Daar kwamen veel handige tips uit, zoals voor meer hergebruik, recyclen, en creatieve tips om te besparen. Je leest ze in dit artikel! Regen? Dan begin je gewoon met wat klusjes binnen, of verplaats je je tijdelijke werkplaats naar de schuur of garage.

Journallen

Zin om even af te schakelen van je drukke leven en al je gedachten te ordenen? Dat is schrijven of journallen ideaal om te doen. Zet je telefoon uit, klap je laptop dicht, en kruip met een notitieboekje op het terras of – bij regen – natuurlijk lekker op de bank of onder een afdakje. Je kunt een journal zien als een dagboek zoals je dat misschien van vroeger kent. Alleen hoef je hier niet per dag in op te schrijven wat je hebt gedaan. Je schrijft juist op wat je bezighoudt en hoe je je voelt. Zie het als een soort zelf-therapie, die je op ieder gewenst moment kunt inzetten. Je zult zien dat je steeds vaker naar je boekje zult grijpen als je dit eenmaal gewend bent.

Wil je beginnen met journallen en kun je wel wat hulp gebruiken? De Eenvoudig Leven agenda van Nynke Valk kan je hierbij helpen! Je kunt deze los bestellen in de Genoeg shop, of je krijgt hem cadeau bij je abonnement op Genoeg Magazine.

Foto boven bericht: Darcy Lawrey via Pexels.

7 x wat we kunnen leren van het boeddhisme

Het boeddhisme kan ons veel leren over een leven vol innerlijke rust en ontspanning. Zo werd de boeddhist Matthieu Ricard ooit na onderzoek bestempeld als ‘de gelukkigste mens op aarde’. Dit kwam door het uitzonderlijke niveau van gammagolven in zijn hersenen, dat nog niet eerder gemeten was. Maakt het boeddhisme ons inderdaad gelukkig? Wij spraken met boeddhist en maker van de Eenvoudig Leven-agenda Nynke Valk, zij deelt 7 tips die je in het dagelijks leven kunt toepassen.

1: Leven in het nu

In het moment leven maakt ons gelukkiger. Tegelijkertijd is het lastig, want we zijn de hele dag afgeleid door prikkels en gedachten. Dus hoe doe je dat, in het moment zijn? Je kunt je geest hierin trainen, bijvoorbeeld door te focussen op het moment. Dit doe je met vragen als: wat zie ik, voel ik, ruik ik, proef ik? Door jezelf dit soort vragen te stellen blijf je er met je aandacht bij. En word je je meer bewust van fysieke belevingen, in plaats van enkel je gedachten.

Tip: mediteren. Meditatie of mindfulness helpt je om meer in het moment te komen. Daarbij oefen je in een veilige setting met in het ‘nu’ zijn. Mediteren is dan ook een belangrijk onderdeel van het boeddhisme. Tijdens meditaties ontdek je in eerste instantie dat je gedachten alle kanten opgaan. En kun je daar op een veilige manier mee oefenen. Dat betekent niet dat het makkelijk is maar houd je dit vol en oefen je regelmatig, dan zul je merken dat het steeds beter gaat!

2: Leer werken met je eigen geest

We zijn vaak geneigd om onze gedachten voor waarheid aan te nemen. Maar gedachten zijn geen feiten. Leren werken met je geest is dan ook één van de belangrijkste onderdelen van het boeddhisme. Meditatie helpt hierbij: het brengt rust in je gedachten, je geest wordt helder, en je verliest je minder in gedachten en emoties.

Oefening: gedachten als wolken. Een oefening hierbij is om gedachten te beschouwen als wolken in de lucht. Een wolk komt en gaat. Uiteindelijk is jouw essentie de ruimte tussen de wolken en niet de wolken zelf. Als je dat inziet, ervaar je meer rust. Dan wordt helder wat jouw prioriteiten zijn. Immers: als je geest een warboel is, dan wordt wat je doet waarschijnlijk ook een warboel. Dus zeg maar gedag tegen al die vervelende of afleidende gedachten, jij bent veel groter dan dat!

3: Leef in harmonie met de natuur

Het boeddhisme zegt dat het de menselijke natuur is om in harmonie en balans te leven met alles om ons heen. We zijn allemaal één en onderling verbonden. In onze westerse maatschappij lijkt het leven vaak te draaien om een almaar groeiende economie en welvaart, en steeds meer (persoonlijk) bezit. Heb jij de behoefte om meer in harmonie en balans met je omgeving te leven? Om niet méér te nemen dan wat er voor jou beschikbaar is? Dan ben je al een stap dichter bij de boeddha in jou!

4: Heb compassie met jezelf en anderen

Compassie is het toestaan en aandacht hebben voor dat wat er is. Boeddhisten geloven dat dit van nature in ons zit. Maar het kan toch wat training vergen, want we hebben vaak aangeleerd om vervelende zaken en gevoelens weg te drukken. Bij de boeddhistische weg ga je juist kijken: wat voel ik, en kan ik daarmee zijn? Wat ervaar ik in mijn lichaam? Kan ik vriendelijk zijn voor dat stuk van mij, dat nu niet prettig voelt?

Tip: verplaats je in de ander. Het is vaak eenvoudiger om voor anderen compassie op te brengen. Denk aan een goede vriend die iets stoms heeft gedaan. Maar kun je dit ook voor mensen die misschien verder van je afstaan? Stel je ziet iemand op straat of op social media, en je hebt daar een oordeel over. De tip van Nynke is: verplaats je eens in die ander, zie diegene niet als de ander maar als een ‘andere jij’. Vriendelijkheidsmeditaties kunnen je hierbij helpen. Daarin oefen je met compassie en liefde voor jezelf, bekenden, onbekenden en zelfs voor alle levende wezens op aarde.

5: Hecht niet aan spullen

Niet hechten aan spullen is belangrijk binnen het boeddhisme. Je kunt spullen immers niet meenemen naar een volgend leven. Niet hechten betekent overigens niet dat je per se minimalistisch moet leven. Hoewel minimalisme vaak wel samengaat met het boeddhisme: minder spullen en een opgeruimd huis zorgen namelijk voor minder afleiding en betere focus en concentratie. Een wijze les hierover van een boeddhistisch leraar luidt: ‘Als je vandaag Parijs cadeau krijgt, accepteer het dan. Maar als het morgen wordt afgepakt, accepteer dat dan ook.’

6: Ga uit van het goede

Het boeddhisme gaat er vanuit dat iedereen kwaliteiten heeft. Mensen hebben een natuurlijke wens om anderen te helpen en voor anderen te zorgen. Denk maar aan de deur voor elkaar openhouden in de trein. Focus dus op het positieve van de ander en zie mindere kanten als een uitdaging. Welke les heeft het jou te leren? Bijvoorbeeld die ene vervelende collega, of bepaald ‘vervelend’ gedrag van je kind: wat kun je hiervan leren? Om jezelf en anderen niet te veroordelen, focus je verder vooral op de natuurlijke goedheid die in iedereen zit.

7: Wees tevreden met wat er is

Niets is voor altijd, alles is continu aan het veranderen. Denk aan je eigen lichaam, de natuur, je bezittingen, enzovoort. Tevreden kunnen zijn met wat er is, en niet willen dat het anders is, is dan ook een belangrijk streven in het boeddhisme. Als je niet tevreden bent, wil je dingen namelijk gaan veranderen. Maar dat is niet altijd binnen jouw cirkel van invloed en kan dus zorgen voor frustratie en verspilde energie.

Tip: dankbaarheidsoefening. Wil je tevreden zijn met wat er al is? Zoals je lichaam in alle fasen van het leven, dat iedere dag voor jou aan het werk is. Dankbaarheidsoefeningen helpen je hierbij. Schrijf bijvoorbeeld iedere dag 3 dingen op waar je dankbaar voor bent in je leven. Of bespreek dit regelmatig samen met anderen. Zo word je uiteindelijk een stuk tevredener met alles wat je al hebt in je leven. Klinkt ideaal, toch?

Hulpmiddel: Eenvoudig leven agenda

Ben jij geïnspireerd door deze wijze levenslessen, maar vind je het lastig om dit in jouw leven toe te passen? Dan kan de Eenvoudig Leven Agenda van boeddhist Nynke Valk jou helpen. Als je iets nieuws voor langere tijd weet vast te houden, zul je namelijk merken dat het een gewoonte wordt. Voor je het weet, hoef je er niet meer over na te denken en gaat het vanzelf! Zo helpt de agenda jou om enkele van bovenstaande levenslessen – en meer – toe te passen in het dagelijks leven. En het mooie is: je krijgt de Eenvoudig Leven Agenda 2025 cadeau bij je abonnement op Genoeg Magazine! De agenda is vanaf juli 2024 beschikbaar en je kunt deze natuurlijk ook los bestellen via de Genoeg shop.

Ouder-kind training: verbinden met elkaar en met de natuur

Op een bewolkte zaterdag in juli neem ik samen met mijn kind (5) deel aan een ouder-kind training van Wildgroei. Melle Tukker geeft deze trainingen op een fijne buitenlocatie centraal in Nederland. Bedoeling is dat ouder en kind op zo’n dag verbinden met zichzelf, met elkaar en met de natuur. Want dat doen we volgens Melle te weinig, terwijl het zo goed voor ons is om veel buiten te zijn zonder afleiding. Hier lees je het verslag van deze bijzondere dag!

Slecht weer bestaat niet

Stiekem had ik een bericht verwacht dat de training vanwege de voorspelde regen niet door zou gaan. Maar de afmelding blijft uit, de regenlaarzen en jassen gaan aan, en hup daar gaan we. Rond tien uur komen we aan op de locatie die Melle van tevoren heeft doorgegeven. Melle vertelt ons: ‘In Scandinavië zeggen ze dat slecht weer niet bestaat, alleen slechte kleding. En daar ben ik het mee eens. De training gaat eigenlijk altijd door, tenzij het gevaarlijk wordt door bijvoorbeeld onweer of storm.’

En hoewel het gedurende de dag regelmatig even regent, houdt ons dat inderdaad nergens in tegen. Wij kijken terug op een gevoelsmatig zonnige dag, waarop de meeste volwassen deelnemers zelfs de hele dag op blote voeten lopen. Dat is meteen het eerste mooie inzicht van deze training: je kunt gewoon lekker naar buiten gaan als het regent of koud is, zelfs op blote voeten. Eenmaal buiten maakt dat helemaal niks meer uit.

Niet veel nodig

Waar de ouders in het begin nog wat afwachtend om zich heen staan te kijken, beginnen de kinderen direct samen te spelen. Met hun regenlaarzen stampen ze door de plassen en zoeken ze mooie stenen. Melle voorziet de deelnemers tijdens deze dag in alles wat nodig is: er is steeds genoeg te drinken, vers fruit en een lekkere lunch. Alles is plantaardig. Dus na een lekkere kop koffie voor de ouders, is de dag dan echt voor iedereen begonnen.

Tekst gaat verder onder de foto’s.

Vuur maken, deelnemers in het weiland, kind zelf aan de slag met een zaag.

De ouder-kind dagen begint Melle vaak met touwtrekken. De ouders tegen elkaar of alle kinderen samen tegen één ouder: het levert leuke wedstrijden op, iedereen warmt op en wordt er enthousiast van. Ook wordt er meteen veel gelachen. Melle benadrukt: ‘Zo simpel kan het dus zijn. Een paar mensen, een stuk touw en wat stokken in het gras.’ Later op de dag, als er even wat rustige momenten zijn, grijpen de kinderen af en toe nog naar het touw en ontstaan er spontane wedstrijden. Dus inderdaad: je hebt echt niet veel nodig om het samen leuk te hebben.

Kind loslaten

Als ouder word je tijdens deze buitendag dubbel uitgedaagd. Het eerste verzoek is om je kind zoveel mogelijk los te laten. Melle let op of er geen gevaarlijke dingen gebeuren. Als groot fan van het boek Jagen, verzamelen, opvoeden van Michaeleen Doucleff heb ik minder moeite met deze stap. Mijn kind kan ik redelijk vrijlaten, denk ik, ook als hij met het zakmes en de zaag aan de slag gaat tijdens deze dag. Een andere ouder bekent: ‘Ik ben erg van de controle, maar ik ga het proberen vandaag!’ Het lukt iedereen uiteindelijk opvallend goed, er is weinig controle gedurende de dag en de kinderen lopen en spelen vrij rond. Het voelt een beetje zoals het leven misschien wel hoort te zijn: op een ontspannen manier samen buiten zijn, zonder stress en met veel lol.

Touwtrekken, samen aan de slag met het mes, buiten lunchen.

En dan komt de tweede uitdaging: het kind in jezelf mag ook naar boven komen op deze dag! Je mag als ouder gaan spelen, samen met je kind en de andere aanwezigen. Dat kan best lastig zijn, zeker als je – zoals ik – ook nog een beetje aan het werk bent. De ouders komen dan ook iets moeilijker los. En toch zijn er momenten tussendoor, spontane en vrije momenten, waarop er echt gespeeld wordt. Waarop de ouders even losgaan op de slackline, of met de zelfgemaakte pijl-en-boog.

Tip: Meer lezen over Wildgroei en het buitenwerk van Melle? Lees dan dit interview!

Zelf merk ik op een moment dat ik moeilijk kan ‘delen’ met mijn kind. Ik wil óók even schieten met de pijl-en-boog! Dat vind ik opvallend: meestal ligt de nadruk op dingen overbrengen van ouder op kind, zoals samen delen. Nu was het andersom en voelde ik me even het ‘koppige’ kind dat niet wilde delen. Een leuke uitdaging dus, je eigen innerlijke kind loslaten tijdens zo’n begeleide training met je kind.

Op blote voeten verder

Aan het einde van de dag ben ik voldaan na de hele dag buiten te zijn geweest. Toch zijn mijn kind en ik ook moe. Waar zou dat aan liggen? Was ik te veel bezig met werk, mijn kind, of met de andere deelnemers? Had ik misschien toch op blote voeten moeten gaan, zodat ik wat meer uit mijn hoofd was gekomen? Sinds deze training heb ik inmiddels meerdere ‘blote voeten-wandelingen’ gemaakt en ik kan volmondig zeggen: dat werkt écht goed om meer in je lichaam te komen. Het voelt in het begin een beetje onwennig maar eenmaal in het bos krijg ik zelfs leuke opmerkingen van andere wandelaars: ‘Oh blote voeten, lekker!’ Dat motiveert toch ook weer om dit vaker te doen.

In ieder geval waren we echt een hele dag samen in verbinding en hebben we veel nieuwe dingen geleerd. Deze zomer gaan wij zeker veel naar buiten, of het nou regent of niet. Of mijn kind daarbij ook op blote voeten gaat weet ik niet, want die krijg ik nog niet zo makkelijk uit zijn schoenen. Wat hij vooral meeneemt van deze dag? ‘De pijl-en-boog en het zakmes mama, dat was het leukste cadeau!’

Benieuwd geworden naar de ouder-kind training van Wildgroei? Kijk op de website voor meer informatie: https://wildgroei.org/

Genoeg nieuws

Een biologische mini-moestuin? Daar kan Kim je alles over vertellen!

Wij gingen langs in de moestuin van Kim, oftewel Moesmeisje. Kim is een nieuwe redacteur voor Genoeg Magazine en zij gaat allerlei leuke en handige tips met je delen voor het onderhouden van een super moestuin! Bij Kim bloeit en zoemt het in ieder geval volop en er wordt lekker veel geoogst. In dit artikel lees je alvast wat meer over Kim en haar moestuin. En om je een voorproefje te geven van haar nieuwe rubriek deelt ze ook wat handige tips!

Hoe zorg jij voor een milieuvriendelijke moestuin?

‘In mijn moestuin is alles biologisch, dat is hier ook de richtlijn. Dus ik gebruik biologische zaden. Verder spit ik niet, dus ik woel de grond niet om zodat alle diertjes lekker kunnen blijven zitten. Ook gebruik ik organisch materiaal, zoals compost en gewied onkruid dat ik laat liggen om de bodem te voeden. En ik gebruik zeker geen ‘gif’ zoals bestrijdingsmiddelen en geen kunstmest. Wat ik daarnaast ook heel belangrijk vind is om ook aan de insecten te denken. Bijen heb je nodig om je gewassen te bevruchten, dus ik plant veel bloemen en kruiden voor de insecten.’

Bijtje op een bloem in de moestuin van Kim in Utrecht.

Hoe staat jouw moestuin erbij deze zomer?

‘Door alle bloemen en zo’n 30 soorten groenten en kruiden zoemt en bloeit het nu volop in mijn moestuin. Nu in het hoogseizoen kom ik hier drie keer per week. Het liefst zou ik iedere dag komen, maar daar heb ik helaas geen tijd voor! En ik neem iedere keer weer van alles mee, zo oogst ik nu erg veel courgettes. Dus zelfs op 15 vierkante meter kun je héél veel zaaien en oogsten. Wel hebben we dit jaar heel veel last van slakken… Het zijn er nog nooit zoveel geweest als dit jaar. Mensen doen van alles om van de slakken af te komen, ook heel dieronvriendelijke methoden zoals verdrinken en doormidden knippen. Zelf kan ik dat niet! Ik raap ze op en zet ze weer uit in een plantsoen waar geen (moes)tuinen zijn.’

Benieuwd waarom je slakken beter niet met havermout kunt bestrijden? Een reel van Kim daarover kun je via haar Instagram terugkijken.

Hoe is jouw account –Moesmeisje heeft nu 16K volgers– zo’n succes geworden denk je?

‘Bij mij gaat eigenlijk alles spontaan en organisch, want ik ben geen planner. Ik had mijn moestuintje en heb toen spontaan een Instagram-account aangemaakt om daarover te kunnen delen. Samen met mijn vriend bedacht ik de naam, Moesmeisje, dat klinkt grappig en is makkelijk te onthouden. In corona-tijd merkte ik dat ik ineens ook veel meer bezoekers op mijn site kreeg. Tuinieren was in die periode een heel fijne afleiding en het is nog populairder geworden. Toch had ik nooit verwacht dat het zo’n succes zou worden!’

Op bezoek in de biologische mini-moestuin van Kim in Utrecht.

Inmiddels is het leven weer druk en werkt iedereen weer. Wordt zo’n moestuin dan geen last?

‘Voor mij is de moestuin nooit een moetje. Ik heb ADHD weet ik sinds kort, en ik heb de tuin echt nodig om te ontspannen en even niet duizend gedachten tegelijk te hebben. Dus voor mij is de moestuin nog steeds heel fijn om tot rust te komen. Ik denk ook dat het steeds populairder wordt omdat mensen zich ervan bewust worden dat de landbouw zoals we die nu bedrijven, echt niet goed is voor de aarde, bodem en dieren. Met zoveel kunstmest en ‘gif’ zoals bestrijdingsmiddelen. In je eigen moestuin kun je dat anders doen.’

Je bent geen planner zei je net. Hoe doe je dat in de moestuin?

‘Voor de moestuin heb ik wel een moestuinplan! Dit jaar probeer ik dat voor het eerst wat meer los te laten maar in het begin hield ik me daar strak aan. Na zoveel jaren weet ik inmiddels ook wel wat ik wanneer moet zaaien en oogsten. Maar nog steeds heb ik een uitgeprint A4’tje met wat ik welke maand moet zaaien. Als je dertig groenten kweekt is dat overzicht toch wel heel handig.’

Jij komt tot rust in je moestuin. Wat brengt het tuinieren jou verder?

‘Ik zeg altijd: een moestuin is één grote cursus in omgaan met teleurstellingen. Zoals met de slakken dit jaar. Het is voor mij ook slikken dat ik acht keer iets zaai en het dan wéér helemaal weg is. Maar ik vind dat een mooie metafoor voor het leven: niks is te plannen, dus ook je moestuin niet. Mensen doen net of het leven maakbaar en te plannen is, maar dat is natuurlijk niet zo.’

Wat raad je mensen aan die willen beginnen met een moestuin?

‘Mijn belangrijkste tip is: wees niet te perfectionistisch. Verwacht niet dat alles in één keer goed gaat en probeer juist te genieten van het proces. Dat is voor veel mensen moeilijk want je gaat toch tuinieren voor een goede oogst. En als dat dan niet lukt… Maar dat hoort er echt bij met een moestuin. Van een moestuin leer je omgaan met teleurstellingen en dat niet alles gaat zoals jij wilt. Het maakt je nederig en dat is denk ik niet verkeerd in het leven.’

Wat zijn volgens jou top-gewassen in de moestuin, ook als je wat minder ruimte hebt?

‘Als je net begint en je hebt wat minder ruimte, dan zijn groenten die weer aangroeien heel handig. Zoals pluksla. Normale kropsla trek je eruit en dan is het weg, pluksla knip je net boven de grond af en dan groeit het weer aan. Dat kan dus ook met raapsteel, rucola, winterpostelein en snijbiet. Die zijn allemaal heel handig. Je zaait één rijtje en daar kun je maanden van oogsten. Van palmkool kun je zelfs twee jaar lang oogsten.’

Moestuin tips van Kim op een rijtje:

  • Ga je net beginnen met moestuinieren? Wees dan niet te perfectionistisch, verwacht niet dat alles goed zal gaan en probeer te genieten van het proces.
  • Milieuvriendelijk tuinieren doe je met: biologische zaden en planten, organisch materiaal, en veel bloemen en kruiden voor de insecten. En natuurlijk zonder gif.
  • Last van slakken? De meest diervriendelijke methode is rapen en uitzetten in een gemeenteplantsoen.
  • Maak een moestuinplan, zeker in het begin. Zo weet je wat je iedere maand kunt zaaien, uitplanten en oogsten.
  • Minder ruimte? Denk aan gewassen die weer aangroeien, zoals pluksla, raapsteel, rucola, snijbiet en winterpostelein.
  • Lekker koken met oogst uit de moestuin? Kijk dan eens bij de recepten van Kim!

35x tips om duurzaam te klussen

Ga jij verhuizen of wil je een klus in je woning eindelijk eens goed aanpakken? Klussen kan heel leuk zijn. Maar ook intensief, duur en een belasting voor het milieu. Daarom vroegen wij Genoeg-lezers naar hun beste tips voor duurzaam klussen. Daar kwamen veel handige tips uit, zoals voor meer hergebruik, recyclen, en creatieve tips om te besparen. Je leest ze in dit artikel!

Het hoognodige doen

We beginnen met wat tips die aan de basis staan van zo duurzaam mogelijk klussen:

  • Mijn meest duurzame manier van klussen is niets doen. Zo heb ik de meeste van mijn 15 jaar geleden gestuukte muren en plafonds gewoon naturel gelaten.
  • Wij wonen nu bijna 12 jaar in onze woning en hebben we binnenshuis nog nooit geschilderd! Hier en daar zijn de muren niet zo mooi meer. Maar onze interpretatie van duurzaam klussen is dus vooral het hoognodige doen en verder niks. Denk aan de kozijnen buiten onderhouden. En áls we iets doen, dan doet we het goed en dan wil ik ook het liefst duurzame producten gebruiken. Bij het klussen maak ik gebruik van oud gereedschap, of leen ik het liefst spullen van vrienden, familie of buren.
  • Van mijn ouders heb ik geleerd: zorg eerst voor een goede isolatie van je woning, dat scheelt al heel veel!
  • Ik probeer allereerst zo zorgvuldig mogelijk keuzes te maken: dus niet ieder seizoen een ander kleurtje op de muur, maar één keer kiezen en het daarna zo laten. Daarnaast heb ik bewust gekozen voor een milieuvriendelijke isolatie van de woning.

Besparen

Ook geven aan aantal lezers handige tips om te besparen:

  • We zijn stap voor stap ons huis aan het verduurzamen en helemaal naar wens aan het maken. Dit doen we door gebruik te maken van het ‘sneeuwbaleffect’: met de besparing die de zonnepanelen hebben opgeleverd, hebben we de vloerisolatie aangeschaft. Met die besparing hebben we vervolgens de tuin verder ‘vergroend’ en opvang voor regenwater gerealiseerd, enzovoort.
  • Er zijn (veel) subsidies op verschillende vlakken aan te vragen! Zoals voor een groen dak en zonnepanelen. Zeker de moeite waard!
  • Zorg dat je goed overzicht hebt van alles dat je al in huis hebt. Dit helpt om niks dubbel aan te schaffen aan bijvoorbeeld materialen, scheelt weer een hoop geld!
  • Wat helpt is van tevoren een plan maken. Wat wil ik veranderen, wat heb ik daarvoor nodig, wat heb ik daarvan al en kan ik hergebruiken, welke vaardigheden moet ik nog verwerven, hoe maak ik me dat eigen? Bijvoorbeeld met instructievideo’s, een cursus volgen, of vragen bij iemand die dat al kan, eventueel In ruil voor iets anders. Wat je zelf doet, hoef je niemand voor te betalen. Dus: zo spaar je het milieu en je portemonnee! En met het geld wat je daardoor overhoudt, kun je voor wat je wel wilt kopen verantwoorde keuzes maken.
Zelf klussen kun je prima leren! Webredacteur Sanne bouwde bijvoorbeeld een bed in de houtwerkplaats van een bekende.

Hergebruiken en recyclen

Natuurlijk kun je ook besparen op materiaal en geld door spullen te hergebruiken. Dit kan tegenwoordig ook vaak bij speciale werkplaatsen, waar je materiaal kunt (her)gebruiken en vaak ook cursussen volgen. Zoals bij Buurman. Over hergebruiken en recyclen gaan veruit de meeste tips die lezers inzonden:

Klusmateriaal

  • Met tweedehands (bouw)materialen klus ik graag door te speuren op Marktplaats of op zoek te gaan bij slopers in de buurt.
  • Mijn beste tip voor duurzaam klussen/renoveren is om te focussen op het hergebruiken en recyclen van materialen. Kijk naar mogelijkheden om oude materialen te hergebruiken in plaats van ze weg te gooien. Voorbeeld: als je een muur sloopt, probeer dan de bakstenen of hout te hergebruiken in andere delen van een project.
  • Ik kijk eerst of ik materiaal in huis of de berging heb om te (her)gebruiken. Je kunt vaak meer dan je denkt met de spullen die je al hebt. Dit maakt je ook creatiever. Van niets iets maken is een feestje. En als ik daarvoor dan gereedschap nodig heb, wat ik zelf niet heb, leen ik het via Peerby. Win-Win-Win!
  • Haal geen nieuwe spullen om te klussen, maar huur deze! Naar onderzoek blijkt dat een boormachine gedurende zijn leven maar 13 minuten wordt gebruikt. Zo zonde! Zulk soort klusgadgets kun je dus beter huren. Dat scheelt ook nog eens veel opbergruimte.
  • Na het schilderen de kwasten en rollers in folie verpakken, ook de verfbakken (als je die gebruikt) in een plastic zak stoppen. Kwasten en rollers kun je eventueel daarna ook in de vriezer doen. Dan kun je nog heel lang daarna dezelfde spullen hergebruiken (mits je dezelfde kleur gebruikt).
  • Spaar voordat je gaat verhuizen bubbeltjesplastic en papier op. Dit komt altijd van pas om dingen in te wikkelen. Ook je eigen (oude) handdoeken, theedoeken, servetten, wc-papier, etc. kun je gebruiken ter bescherming van breekbare items.
  • Wanneer ik mijn ochtendwandeling maak, verbaas ik me over wat er allemaal aan de straat staat omdat mensen het wegdoen. Hout om te timmeren, dingen om je tuin op te knappen, overgordijnen, soms beter dan die je zelf hebt hangen. Ook via afhaalsites kun je materiaal verwerven (isolatiemateriaal, verf wat mensen over hebben, tegels, behang, noem maar op). Zo red je restjes en wordt het niet weggegooid. Je kunt zo enorm op materiaalkosten besparen. Verder moet je niet bang zijn om dingen zelf te proberen. Je kunt meer dan je denkt en anders heb je weer wat geleerd!
  • Bij mij in de buurt gaan ze woningen slopen en er zijn er al enkele tegen de vlakte gegaan om plaats te maken voor nieuwbouw. Ik heb de stoute schoenen aangetrokken en ben bij de opzichter langsgegaan om te vragen wat er met de oude spullen werd gedaan. Die werden vernietigd. Ik heb toen van hem 2 kozijnen die nog intact waren meegenomen, 4 binnendeuren, een buitendeur, en als klapper een bijna gloednieuwe keuken. Mijn man is er iets minder blij mee want die mag deze zomervakantie flink aan de bak! 😉

Hout en andere materialen

  • Hout van oude schuttingen hebben we hergebruikt en omgebouwd tot een insectenkast en bloembakken voor in de tuin.
  • Duurzaam klussen vind ik een echte uitdaging! We proberen waar mogelijk materialen te hergebruiken en vooral afval te voorkomen, uit de stapel resthout wordt nu een mooie plantenbak gemaakt om zelf munt en basilicum in te kweken.
  • Maak een ontwerp waarin je zo min mogelijk materiaal nodig hebt. Kies duurzaam hout in plaats van steen. Ga voor tweedehands materialen of met materialen die je al in huis hebt.

Verf, kwasten en andere materialen

  • Onze kelder staat vol met halve potten verf. Ooit gekocht, maar niet tot op de bodem nodig gehad. De beste duurzame tip voor ons bleek: meng de kleuren en geef op die manier een ruimte in je huis een frisse look met een uniek kleurenpallet.
  • Mijn tip is eigenlijk een gouden tip uit Genoeg Magazine van wel jaren terug: ik heb altijd een flinke pot met klein geknipte stukjes (versleten) T-shirts klaarstaan voor kleine knoei-klussen. Bijvoorbeeld de verfkwast schoonmaken, gemorste olie opdoen, spetters verf afnemen enzovoort. Kost geen kneup!
  • Ik heb meerdere tips hiervoor: verf altijd op waterbasis. Maak verfbakken schoon na de klus, net als rollers en kwasten. Maak de randen van de verfblik of emmer schoon, maak ook het deksel schoon. Doe het deksel op het blik of emmer, even omdraaien en weer omdraaien en dan recht wegzetten, zo voorkom je vel-vorming. Schrijf op de pot een briefje wanneer je het laatst de verf hebt gebruikt en voor welke muur of object. Zet alles op een droge plek weg. Gebruik oude kranten bij het verven om de pot op te zetten, ook voor het roeihoutje en de deksel. Leg de krant dichtbij de muur waar je verft, de spetters komen dan op de krant. Koop kwasten die je vaker kan gebruiken. Houd tijdens het verven altijd een vochtige oude lap in de buurt. Mors je? Dan direct met de doek schoonmaken. Zo voorkom je het indrogen van verf op plekken waar het niet hoort.
  • Bewaar je kwast in water en schud hem uit om nogmaals te gebruiken.
  • Heb je verf op je handen? Gebruik koffiedrab als een soort scrub, daarna goed afspoelen. Je handen zijn schoon en stinken niet naar terpentine.

Extra tip van de redactie: er zijn tegenwoordige ook duurzamere verf-merken, zoals Fairf. Dat is de moeite waard om uit te zoeken als je toch gaat verven!

Meubels en andere spullen

  • Niet alles hoeft nieuw! Mijn vriend en ik hebben een klushuis en zijn dus veel bezig. Mijn vriend recyclet graag spullen en wil bijvoorbeeld logeerbedden maken van pallets, ik heb een lamp gemaakt van de bamboe schalen van de Ikea die we nog hadden. Het creatief bezig zijn is erg leuk.
  • Via marktplaats en verschillende ‘weggeefhoeken’ verzamel ik gebruikte materialen. Slechte stukken kun je weghalen en met wat eigen creativiteit kun je de klus klaren. Dit kost iets meer tijd dan met nieuwe materialen, maar het koste een stuk minder en je hebt meer plezier!
  • Wij gaan kringlopen afstruinen op zoek naar een tweedehands keuken en badkamermeubel.
  • Kijk kritisch naar meubels, gordijnen en accessoires in je woonkamer/keuken/slaapkamer en zolder. Is daar iets wat te leuk of waardevol is om weg te doen? Pimp het met een nieuw stofje, wat verf, of door een stuk af te zagen of bij te zetten. Door het anders te maken en te verplaatsen blijkt het opeens een waardevol tweede leven te krijgen. En nog een tip: jouw opa/oma/ouders/vrienden hebben misschien een meubelstuk waar ze vanaf willen. Win-win!
  • Ga op zoek naar goede kwaliteit tweedehands meubelen. Als je lang met iets doet, vervuil je minder!
  • Mijn tip: ik knap meubeltjes op met alle restjes verf die ik in huis kan vinden. Ik mix deze of combineer het met goud- of zilververf. Daarmee kun je goed camoufleren: als de verf bijvoorbeeld wat klonterig is en je wilt oneffenheden wegschuren, wordt het wat “kaal” en schraal. Als je hier vervolgens kunstzinnig met een doekje wat goud- of zilververf opveegt, krijg je een uniek en bijzonder gepimpt item.
  • Het kan al heel veel helpen om de meubels die je in huis hebt een andere plek te geven. Eventueel kun je versleten meubels pimpen of een ander kleurtje geven.
  • Een oude kast hebben we met een likje verf en leuke deurknopjes omgetoverd tot een totaal andere kast.

Extra tip van de redactie: vind je het lastig om zelf aan de slag te gaan? Dan kun je ook terecht bij een Repair Café bij jou in de buurt!

Duurzame materialen 

Natuurlijk kun je ook kiezen voor zo duurzaam mogelijke materialen:

  • Het is belangrijk om te investeren in energiezuinige apparaten en materialen die zijn gemaakt van duurzame en milieuvriendelijke bronnen. Op deze manier verminder je niet alleen afval, maar verlaag je ook je ecologische voetafdruk op de langere termijn.
  • Wij gebruiken natuurlijke/duurzaam materiaal, vaak hout, bamboe, natuursteen en materiaal dat is gerecyclet. beter voor het milieu en je eigen gezondheid.
  • Ik doe alles zo veel mogelijk handmatig. Ik heb een goede verfkrabber gekocht om oude verflagen te verwijderen, gebruik een goede kwaliteit schuurpapier (kan worden uitgeschud) om het glad te krijgen en maak het schoon/stofvrij met water met een scheutje schoonmaakazijn. Ik bewaar de kwasten tijdens het schilderen in aluminiumfolie en omdat ik ook geïnvesteerd heb in goede kwasten doe ik met sommigen al meer dan 20 jaar.